Gökbilimciler, Samanyolu’nun merkezine yakın ‘yanıp sönen dev’ bir yıldız keşfetti
Samanyolu’nun uzak bir bölümünde bir yıldızın önünden bir şey geçti ama gökbilimciler bunun ne olduğundan pek emin değiller.
2012’de, yaklaşık 25 bin ışık yılı uzaklıktaki dev bir yıldız Dünya’ya göz kırpmış ve biz biraz şaşkın bir şekilde geriye dönüp bakmıştık. Yakınlarda, Şili’deki VISTA teleskopunu kullanan gökbilimciler, yıldızın parlaklığının çarpıcı biçimde azaldığını ve ardından yaklaşık 200 günlük bir süre içinde yeniden aydınlandığını izlediler.
Araştırma ekibi, dev yıldızın etrafında dönen büyük bir cismin bizim görüş alanımızı kısa süreliğine engellediğine dair bir önseziye sahip ama örtülmeyi yapan cismin doğası belirsiz. Etkinliğe VVV-WIT-08 adını verdiler.
Edinburgh Üniversitesi’nden astronom Sergey Koposov, “Bizimle uzak yıldız arasında karanlık, büyük ve uzun bir nesnenin geçişini gözlemlememiz şaşırtıcı ve sadece kökeninin ne olduğunu tahmin edebiliyoruz” dedi.
Yeni yayınlanan çalışma, birkaç olasılık öneriyor, ancak parlaklıktaki düşüş, yıldızın kendisine özgü özelliklerden kaynaklanmıyor gibi görünüyor. Belki çekim kuvvetiyle bağlı bir yoldaşından dolayı olabilir.
VVV-WIT-08: Solan ve parlayan yıldızın bir görüntü dizisi.
Olay, Via Lactea araştırmasındaki (VVV) VISTA Değişkenlerinde keşfedildi. WIT İngilizce “Bu nedir?” anlamına gelen cümlenin baş harfleri. Gökbilimciler bu dev yıldızların neden yanıp söndüğü konusunda net bir görüşe sahip değiller.
Daha önce birkaç açıklama ile bir dizi WIT nesnesi keşfedilmişti: olaya neden olarak, şiddetli kuasarlar, yıldız çarpışmaları ve novalar öne sürülmüştü. Ekip, bunun neredeyse kesinlikle bir örtülme olayı olduğunu belirtiyor.
Evrendeki pozisyonumuza göre yıldızın önünden bir şey geçti – 37 milyon km’den ya da dünya ile güneş arasındaki mesafenin yaklaşık dörtte birinden daha kalın bir büyüklüğe sahip, soluk olması gereken bir şey.
Birkaç farklı nesneyi göz önünde bulundurarak, kozmosu dolaşan ve yıldızın hemen önünden geçen tesadüfi bir nesneyi elediler. Beyaz cücelerin ve nötron yıldızlarının etrafındaki devasa enkaz disklerinin örtülmeye neden olması da olası değildir diye düşündüler.
Yıldız, Samanyolu’nun yoğun bir bölgesinde bulunduğundan, gökbilimciler bilinmeyen bir karanlık nesnenin dev yıldızın önüne tesadüfen sürüklenip sürüklenmediği hakkında net bir bilgiye sahip değiller.
Ancak ekip bir kara deliğin etrafındaki tozlu, dağınık gaz ve enkaz bulutunun – bir “kara delik geri dönüş diski” – olaya yol açabileceğini söylüyor. Ekip ayrıca, VVV-WIT-10 ve VVV-WIT-11 olmak üzere iki aday olay daha belirledi ve bu, keşfedilecek ve tanımlanacak “yanıp sönen devlerden” daha fazlasının olabileceğini düşündürüyor.
Cambridge Astronomi Enstitüsü’nde gökbilimci olan Leigh Smith, “Kesinlikle bulunacak daha çok şey var, ancak şimdiki zorluk, gizli arkadaşların ne olduğunu ve dev yıldızdan bu kadar uzakta yörüngede olmalarına rağmen disklerle nasıl çevrelendiklerini bulmak” dedi.
