Güneşlerin altında uzak dünyalar…

Bir astrofizikçi, dış gezegenlere sahip çok sayıda yıldız sistemi keşfetti

Dünya evrendeki tek yaşanabilir gezegen mi, yoksa dışarıda bir yerde yaşamı destekleyebilecek dünyalar var mı? Ve eğer varsa, nasıl görünebilirler? Bu temel soruları cevaplamak için, bilim insanları dış gezegenler için yer arıyorlar: Güneş sistemimizin dışındaki diğer yıldızları yörüngeye çeviren uzak dünyalar.
Bugüne kadar 4000’den fazla öte gezegen (exoplanet) tanınıyor, çoğu Güneşimiz gibi tek yıldızlarının yörüngesinde dönüyor. Jena Üniversitesi’nden, Astrofizikçi Dr Markus Mugrauer, öte gezegenler içeren birçok yeni yıldız sistemi keşfetti ve karakterize etti. Bulgular, birkaç yıldızın varlığının gezegenlerin oluşma ve gelişme sürecini etkilediği varsayımlarını doğrulamaktadır.

Uzay teleskobu kesin veri sağlar

Mugrauer: “Samanyolu’nda birden fazla (ikili, üçlü) yıldız sistemi çok yaygın. Eğer bu tür sistemler gezegenler içeriyorsa, Astrofizikçiler özellikle ilgi duyarlar, çünkü içlerindeki gezegen sistemleri güneş sistemimizi oluşturan temel yol ve süreçlerden farklı olabilir.” Bu farklılıklar hakkında daha fazla bilgi edinmek için Mugrauer, 1.300’den fazla öte gezegenin konak yıldızını araştırdı.

Bu amaçla, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından işletilen Gaia uzay teleskopunun kesin gözlem verilerini inceledi. Bu şekilde, Güneş’ten yaklaşık 1.600 ışık yılı uzaktaki gezegenli konak yıldızlarına yaklaşık 200 arkadaş yıldızın varlığını göstermeyi başardı. Veriler sayesinde Mugrauer, yoldaş yıldızları ve sistemlerini daha ayrıntılı bir şekilde tanımlayabildi.

double or triplet starry exoplanets illustrations ile ilgili görsel sonucu

Hem güneş sistemimizde Güneş ve Uranüs arasındaki mesafeye tekabül eden, sadece 20 AB (astronomik birim Dünya-Güneş arası uzaklık) mesafeli yoğun sistemler hem de her birinin 9,000 AB’den daha uzak yıldızlara sahip sistemleri olduğunu buldu.

Kırmızı ve beyaz cüceler

Tamamlayıcı yıldızlar ayrıca kütlelerine, sıcaklıklarına ve evrim aşamalarına göre de değişiklik gösterirler. Aralarında en ağır olanı bizim Güneşimizden 1.4 kat daha ağırken, en hafif olanı Güneş kütlesinin sadece yüzde 8’ine sahip. Tamamlayıcı yıldızların çoğu, sönük kırmızı renkte parlayan düşük kütleli, serin cüce yıldızlardır.

Ancak, zayıf yıldız arkadaşları arasında sekiz adet beyaz cüce yıldız da tespit edildi. Beyaz cüceler, sadece Dünyamız kadar büyük, Güneşimizin yarısı kadar ağır olan, güneş benzeri bir yıldızın yanmış çekirdeğidir. Bu gözlemler, öte gezegenlerin yakınındaki bir güneş benzeri yıldızın son evrim aşamasından kurtulabileceğini gösteriyor.

Öte gezegenli çift, üçlü ve dörtlü yıldız sistemleri

Çalışmada tanımlanan öte gezegenli yıldız sistemlerinin çoğunluğunun iki yıldızı vardır. Bununla birlikte, iki düzine kadar hiyerarşik üçlü yıldız sistemi ve hatta dörtlü bir yıldız sistemi de tespit edildi. İncelenen mesafeler arasında, yaklaşık 20 ila 10,000 AB arasında, incelenen yıldızların toplam yüzde 15’inin en az bir eş yıldızı vardır. Bu, güneş benzeri yıldızlar için genel olarak beklenenin sadece yarısı kadardır. Ayrıca, tespit edilen eş yıldızları, sıradan sistemlere göre yaklaşık beş kat daha büyük mesafeler göstermektedir.

Mugrauer’e göre, “Birlikte ele alınan bu iki faktör, bir yıldız sistemindeki birkaç yıldızın etkisinin, gezegen oluşum sürecini ve yörüngelerinin daha da gelişmesini engellediğini gösterebilir. Bunun nedeni, ilk olarak, yıldızların, gezegenlerin konak yıldızlarının etrafında oluşturduğu gaz ve toz disk üzerindeki çekimsel etkisi daha sonra, yıldız eşinin çekimi, gezegenlerin konak yıldızları etrafındaki hareketini etkiler.”

Mugrauer bu projeyi daha fazla ilerletip takip etmek istiyor. Gelecekte de, yeni keşfedilen gezegensel konak yıldızların çokluğu Gaia misyonundan elde edilen veriler kullanılarak incelenecek ve tespit edilen herhangi bir yıldız arkadaşı tam olarak tanımlanacaktır.

Mugrauer, “Ek olarak, sonuçları şu anda Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nde (ESO) aynı konuda yürüttüğümüz uluslararası bir gözlem kampanyasının sonuçlarıyla birleştireceğiz. O zaman yıldız çeşitliliğinin gezegenlerin oluşumu ve gelişimi üzerindeki kesin etkisini araştırabileceğiz.”

Önceki İçerikMars Atmosferinde Nedeni Açıklanamayan Oksijen Kaynağı…
Sonraki İçerikÜniversite, Mars’ta Hayat Bulunduğunu İddia Eden Araştırmacısının Basın Bültenini Sildi…