Güneşte görünenlerden 10 kat daha güçlü bir parlama…
Güneşte görünenlerden 10 kat daha güçlü bir parlama…
Jüpiter büyüklüğünde L tipi cüce bir yıldızda süper güçlü bir parlama. 

Güneşimizde görülen en büyük parlamadan bile on kat daha güçlü bir yıldız parlaması, Jüpiter’le neredeyse aynı boyuttaki ultra-soğuk bir yıldızda gözlendi. Yıldızın bu nadir görülen beyaz ışık süper parlamayı (flare) oluşturması için hem çok soğuk hem de çok küçük hatta boyutundan ötürü bazı tanımlara göre yıldız olarak kabul edilebilirliği çok tartışılır.

Bu gözlem aynı zamanda  atmosferinde parlama etkinliği gösteren bir yıldızın ne kadar küçük olabileceği sorusuna da ışık tutuyor.  Bu enerjetik fişeklerin yıldızın içinde oluşan ani bir manyetik enerji salınımı tarafından yönlendirildiği düşünülmektedir. Böylece, yüklü parçacıklar yıldız yüzeyindeki plazmayı ısıtır ve çok miktarda optik, UV ve X ışını dalga boylarında radyasyon yaymasına neden olur.

Warwick Üniversitesi Fizik Bölümünden James Jackman’a göre : “Düşük kütleli aktivitesi, kütleleri küçüldükçe giderek azalır ve renk kürenin (kromosfer, bu işaret fişeklerini destekleyen yıldızın atmosferindeki bölge) daha serin ve / veya daha zayıf olmasını bekleriz.

Kromosfer bölgesinin neredeyse en zayıf durumda olması gereken bu inanılmaz düşük kütleli yıldızı gözlemlediğimiz gerçeği, ancak ortaya çıkan beyaz ışık  olan güçlü manyetik aktivitenin hala bu seviyeye kadar devam edebileceğini gösteriyor. Bu yıldız  kahverengi bir cüce, çok düşük kütleli, alt nesneler grubu arasındaki sınırın tam üstünde. ULAS J224940.13-011236.9 adlı, 250 ışıkyılı uzaklıkta L tipi bir Güneş sistemimizdeki Jüpiter ile neredeyse aynı boyutta, kendi güneşimizin yarıçapının sadece onda biri kadar.

Bu parlama olmasa çoğu teleskobun yıldızı gözleyebilme ihtimali zayıf. Öyle ki, Warwick Üniversitesi araştırmacıları, yıldızların optik bir incelemesinde kromosferinde büyük bir patlama görmeseler o ana kadar da gözlemlenmesi çok zor olurdu. Avrupa Güney Gözlemevi’nde Yeni Nesil Geçiş Araştırması (NGTS) tesisini kullanarak, İki Mikron Tüm Gökyüzü Araştırması (2MASS) ve Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini’nden (WISE) ek verilerle yıldızın parlaklığını  146 gece gözlemlediler.

Parlama 13 Ağustos 2017 gecesi gerçekleşti ve 1859’daki Carrington olayından 10 kat daha fazla, güneşimizde gözlenen en yüksek enerji olayı olan 10 milyar TNT’ye  (trinitrotoluen) eşit enerji yaydı. Güneş patlamaları düzenli olarak Güneş’imizde meydana gelir, ancak Güneş bu yıldız gibi üst üste binecek şekilde parlamalar üretirse, Dünya’nın iletişim ve enerji sistemleri ciddi riski altına girer. Bu,  L tipi cüce bir yıldızında şimdiye kadar görülen en büyük işaret fişeklerinden biridir ve yıldız normalden 10.000 kat daha parlak görünmüştür.

James şöyle ekliyor: “Diğer araştırmalardan bu tür bir yıldızın var olduğunu biliyorduk ve önceki çalışmalardan bu tür yıldızların inanılmaz işaret fişeği gösterebileceğini de biliyorduk. Ancak bu sakin yıldızı, teleskopların normal olarak görmesi için ışıği çok zayıftı – yani biz gözlemini yapmazdık. Yıldızda bu parlama olayı meydana  geldiğinde teleskoplarımız ancak onu o zaman algılayabildi.

“James’in hocası Profesör Peter Wheatley, “On iki NGTS teleskopumuz normalde parlak yıldızlar etrafındaki gezegenleri aramak için kullanılır, bu yüzden minik, soluk yıldızlar üzerinde dev patlamalar bulmak için onları kullanabileceğimizi bulmak heyecan verici oldu. Bu işaret fişekleri, gezegenlerde yaşamın kökenini anlamamıza yardımcı da olabilir” dedi. L tipi cüceler, yıldızlar ve  arasındaki geçiş bölgesinde, yıldız olarak kabul edilebilecek en düşük kütleli gök cisimleri arasındadır.

Kahverengi cüceler, yıldızlar gibi hidrojeni helyuma dönüştürmek için yeterince büyük değildir. L tipi cüceler ayrıca, kırmızı cüceler gibi daha genel ana kol yıldızlarına kıyasla çok havalıdır ve çoğunlukla kızılötesi radyasyon yayar ve bu da yaşam oluşumunu destekleme yeteneklerini etkileyebilir. James ekliyor: “Sıcak yıldızlar optik spektrumda, özellikle UV’ye (morötesi) doğru daha fazla ışınım yayarlar.

Fakat bu yıldız daha serin, yaklaşık 2000 derece civarında ve ışığının çoğu kızıl ötesi bölgede yani bu radyasyon normalde göremeyeceğiniz bir durum. Gezegenlerde kimyasal reaksiyonlar ve yaşamın temelini oluşturan amino asitler oluşturmak için, belli bir düzeyde UV radyasyonuna ihtiyacınız olacak.

Bu yıldızlar normalde buna sahip değil çünkü çoğunlukla kızılötesi ışınım yayıyorlar.” Profesör Wheatley şöyle ekliyor: “Bu kadar cılız bir yıldızın bu kadar güçlü bir patlama yapması şaşırtıcı. Bu keşif, küçük yıldızların manyetik alanlardaki enerjiyi nasıl depolayabilecekleri hakkında tekrar düşünmemizi sağlayacak. Şimdilerde diğer küçücüklerde dev fişekleri arıyoruz. Yıldızlar ve yıldızlarla ilgili etkinlik anlayışımızın sınırlarını zorluyoruz.”

Önceki İçerikGüçlü parçacıklar ve çekimsel gelgitler dünya dışı yaşamı etkileyebilir…
Sonraki İçerikMars’ta Tuhaf Bir Sinyal…