Radyoaktif bir metal sulu dünyalarının oluşumunu engelleyebilir…

Gezegenleri oluşturan yapı taşları birleşmeden önce kuruyabildiğinden, radyoaktif alüminyum o dünyanın nemli olup olmayacağının belirlenmesinde önemli bir rol oynayabilir.

Yüksek seviyede alüminyum bulunan bölgelerde oluşan gezegenler, Dünya benzeri gezegenlere yol açan kuru malzemelerle bırakılabilirken, alüminyum gibi ortamlarda olanlar ıslak kalabilir ve okyanus dünyaları oluşturabilir.

Dünya okyanuslarının onu sulu bir gezegen haline getirdiğini düşünme eğilimindeyken, bu aslında kütlece suyun yüzde bir kısmıdır. Evrene baktığımızda, berrak suyun kendi gezegenimizin imal ettiğinden daha yaygın olduğu açıktır. Bazı ötegezegenler kütlelerinin yarısını su olarak alabilirler. Öyleyse, bazı gezegen sistemlerinin ıslanmasına neden olurken, diğerleri neden kurudur? Cevap alüminyum olabilir.

Tim Lichtenberg, 11 Şubat’ta Nature Astronomy’de yayınlanan yeni bir çalışmada büyük miktarda radyoaktif bir alüminyum şekli olan  Al-26’nın gezegenleri oluşturmak için çarpışan, yaklaşık 5 ila 50 mil (büyük gezegen adı verilen) boyunca büyük kayaları ısıtıp kurutabileceğini söylüyor. Sonuç olarak, genç bir sistemin sahip olduğu alüminyum miktarı, orada ne tür gezegenlerin gelişeceğini belirleyici olabilir.

Yer ve büyüklük maddesi

Bütün yıldızlar, çakıl taşlarından kar taneciği denilen gezegene kadar olan malzemeyi ısıtma ve kurutma eğilimindedir. Bu malzeme kar çizgisinin ötesinden, buzlu etrafta dolaşır ve gezegenlere karışır, daha sonra Güneş’e daha yakın yerlere taşsalar bile o buzu tutabilir ve sonunda suya dönüştürebilir. Mesela, kendi Dünyamız, atmosferi altında suyun sıkışıp kalmasına neden olmuşken, Mars daha uzağa giderken suyunu kaybemiştir. Her ikisi de şimdi kar çizgisinin içinde, ancak muhtemelen daha da uzağa şekillendirildi.

Alüminyum ısıtma yalnızca belirli bir büyüklükteki gezegenler için önemlidir. Küçük çakıl taşlarında ısınmaya neden olacak kadar Al-26 yoktur. Tam boyutlu gezegenler, atmosferlerine sahip olmak gibi diğer yöntemlerle sularına asılabilirler. Ancak alüminyum ısıtma, Güneş gezegenlerinden ne kadar uzak veya uzak olursa olsun, tüm gezegenleri şanssız boyut aralığında etkiler.

İlgili resim

Kayıp su

Eylemdeki bu etkinin güzel bir örneği TRAPPIST-1 ekoplanet sistemi olabilir. TRAPPIST-1 loş bir kırmızı cüce yıldızın etrafında dönen yedi kayalık gezegene sahiptir. Üçünün yaşanabilir bölgede olduğu ve hepsinin suyu alabilecek kadar ılıman olduğu düşünülüyor. Araştırmacılar hala sistemin tüm ayrıntılarını bilmiyorlar ve Lichtenberg belirsizliklerin TRAPPIST-1 gezegenlerinin çoğu için hala yüksek olduğunu belirtti.

Ancak, kütlelerinin sadece yüzde birinin sudan oluştuğu görülüyor, bu çoğu gezegen bilim insanına şaşırtıcı. Kırmızı cüceler Güneş’e kıyasla serin yıldızlardır, yani kar çizgilerinin oldukça yakın olması gerekir, bu da gezegenlerin su gibi soplanmasına izin veren çok sayıda buzlu malzeme sağlar. Yani bu su eksikse, nedenini sormaya değer. TRAPPIST-1 başka bir şekilde garip.

Herhangi bir sistemde, yıldızdan daha uzağa dönen, daha büyük yörüngelerde dolaşan gezegenlerin, buzlu malzemeyi almak için daha fazla şansı olmalıdır – kelimenin tam anlamıyla uzayda daha büyük bir devreyi dolaşırlar. Fakat TRAPPIST-1 sisteminde gözlemcilerin gördüğü şey bu değil. Lichtenberg, “Bu, Al-26 yöntemimizin tam olarak ne olduğu, sistem genelinde bir mekanizmaya değiniyor” diyor. Lichtenberg, alüminyum ısıtmanın güneş sistemimize veya TRAPPIST-1’in göreli kuruluğuna neden olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını belirtti. “Bu tek yöntem değil” sistemlerin kurumasını sağlayabilir. “Ama güçlü bir tane” diyor.

Önceki İçerik10 Boyutlu Bir Evren…
Sonraki İçerikMaddeden Oluşan Bir Evreni Açıklamak…