Sanatçının kara deliği yiyen bir yıldız çizimi. 

Bu yaz, gökbilimciler o kadar güçlü bir gama ışın patlaması (GRB) tespit ettiler ki, nedenini hâlâ açıklamakta zorlanıyorlar. Bu kozmik patlamalar genellikle yıldızların muhteşem bir süpernova olarak ölmesiyle oluşur ve bir anda Güneş’in tüm ömrü boyunca açığa çıkaracağı kadar enerji açığa çıkarır.

Ancak GRB 250702B olarak adlandırılan bu yeni patlama, bu korkunç patlamalar hakkında bildiğimiz her şeyi yerle bir ediyor. Öncelikle, yedi saat gibi şaşırtıcı bir sürede gerçekleşti ki bu, normal patlamalardan çok daha uzundur.

Ayrıca, bu patlamanın süresi boyunca birkaç kez tekrarlandığı görülüyor ki bu mümkün olmamalı. Bir GRB, bir yıldızın tamamen yok olmasıyla oluşur, öyleyse aynı kaynak nasıl birden fazla patlama yayabilirdi?

Tespitten bu yana birçok teori ortaya atıldı. Ancak, bu yeni çalışmada yayınlanan yeni bir teori, şimdiye kadarki en ürkütücü bir teori olabilir.

Araştırmacılar, bir kara deliğin bir yıldızı yuttuğu bilinen senaryonun tersine, bir yıldızın aslında bir kara deliği yuttuğunu öne sürüyorlar.

Kara deliğin içine girdiğinde, devasa sızan madde yıldızın çekirdeğini parçalamaya başlıyor, ardından ev sahibinin geri kalanını içeriden dışarıya doğru yutarak jet adı verilen inanılmaz derecede enerjik bir parçacık akışı üretiyor.

John Moores Üniversitesi’nden astrofizikçi Daniel Perley, “Bu, GRB benzeri bir olgu, ancak daha uzun bir zaman ölçeğine olanak tanıyor” dedi. Kara delik tarafından ölüm, bir yıldız için alışılmadık bir kader değildir.

En bilinen şekli, bir yıldızın milyonlarca hatta milyarlarca güneş kütlesi ağırlığındaki ve genellikle bir galaksinin kalbinde bulunan süper kütleli bir kara deliğe çok yaklaştığında meydana gelen gelgitsel bozulma olayları sonucudur.

Cismin inanılmaz çekim gücü, yıldızı yaklaştıkça bir madde akışına dönüştürür. Spagettileşmiş yıldız tozu, anında tüketilmek yerine, tıpkı bir gideri çevreleyen su gibi kara deliğin etrafında dönen bir diske çekilir ve muazzam miktarda enerji yayar.

GRB 250702B’yi açıklayan bu son teori, fikri birkaç açıdan altüst ediyor. Süper kütleli bir kara delik yerine, yıldız kütlesinde bir kara delik -veya bir yıldızın içe doğru patlamasıyla oluşan orta büyüklükte bir kara delik- ve tüm yakıtını tüketmiş başka bir yıldızın yörüngesinde dönüyor.

Bu can çekişen yıldız, şişmeye başlayarak orijinal boyutunu gölgede bırakan bir zarf oluşturuyor. Bu, kara deliği çekerek yavaş yavaş yıldızın çekirdeğine çökmesine neden oluyor. Kara delik oradan yıldızı parçalayarak, bize bir GRB gibi görünen uzun jetler oluşturuyor.

Bath Üniversitesi’nden Hendrik van Eerten, “Bu çalışmada ortaya atılan argüman oldukça ikna edici” dedi. GRB, ilk olarak 2 Temmuz’da NASA’nın Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu tarafından üç belirgin patlama şeklinde tespit edilmişti.

Takip eden gözlemler, kaynağın galaksimizin çok dışından, milyarlarca ışık yılı uzaklıktan geldiğini kanıtladı ve bu da sadece yakınlığından dolayı bu kadar güçlü görünmüş olma ihtimalini ortadan kaldırdı.

Araştırmacıların düşündüğü diğer açıklamalar arasında, bir yıldızın kendi ağırlığı altında çökmesi veya belki de orta kütleli bir kara deliğin dahil olduğu bir gelgitsel bozulma olayı yer alıyor. Ancak hepsinin göze çarpan sorunları var; bu yüzden gizem gökbilimcileri içten içe kemirmeye devam ediyor.