Jüpiter ve Satürn Orta Çağ’dan Bu Yana İlk Kez ‘Çift Gezegen’ Oluşturacak
21 Aralık’ta Jüpiter ve Satürn, birbirinden sadece bir derecenin onda biri kadar uzaklıkta görünecek.Bu, iki dev gezegen ve uydularının dürbün veya küçük bir teleskopla aynı görüş alanında görülebileceği anlamına geliyor. Aslında bu durumda Satürn, Jüpiter’in bazı uyduları kadar Jüpiter’e yakın görünecek. Bu olaya ‘büyük kavuşum’ deniyor.
Bu yüzyıl içinde her 20 yılda bir Dünya, Jüpiter ve Satürn’ün yörüngeleri periyodik olarak bir hizaya gelir. Bunun sonucunda iki dış gezegenin gece gökyüzümüzde birbirine yakın konumda görünmesini sağlar.
Öyle olsa bile, bu görünüm önümüzdeki 60 yıl için Jüpiter ve Satürn arasındaki ‘en büyük’ kavuşum olayıdır ve bu iki gezegenin 2080 yılına kadar gökyüzünde bu kadar yakın durumda görünmeyeceği anlamına gelir.
Rice Üniversitesi’nden gökbilimci Prof. Patrick Hartigan, “Bu iki gezegen arasında bir hizaya gelmeler oldukça nadirdir, yaklaşık 20 yılda bir meydana gelmesine rağmen, ancak bu birleşim, gezegenlerin birbirlerine ne kadar yakın görüneceklerinden dolayı son derece nadirdir” dedi.
“Gece gökyüzünde görülebilen bu nesneler arasında daha yakın bir hizalama görmek için 4 Mart 1226’da şafaktan hemen öncesine kadar gitmeniz gerekir. Bu yılın 21 Aralık’taki en yakın yaklaşımın akşamıysa, dolunay çapının yalnızca 1 / 5’i kadar ayrılmış bir çift gezegen gibi görünecekler” diye ekledi.
Teleskopla izlemek isteyen çoğu amatör gökbilimciler için, her gezegen ve en büyük uydularından birkaçı o akşam aynı görüş alanında görülebilecek. Jüpiter ve Satürn, her akşam gün batımından yaklaşık bir saat sonra batı gökyüzünde alçak konumda görünecek.
Profesör Hartigan, “Bir izleyici ne kadar kuzeyde olursa, gezegenleri ufkun altına batmadan önce kavuşuma kadar gözlemlemek için az zamanları olacaktır” dedi. Neyse ki, gezegenler alaca karanlıkta izlenebilecek kadar parlak olacaklarından dolayı, birçok izleyicinin birleşimi gözlemlemesi için en iyi bir zamanı olabilir.
Bu ay Jüpiter’in gözlenebilmesi için son şans olacaktır. Gün batımında Satürn ile birlikte batı ufkuna yakın görünecek ve hâlâ parlak olan gezegen ayın ilk haftasında iki saat kadar gökyüzünde kalacaktır. Özellikle 21 ve 22 Aralık tarihlerinde gün batımından sonra batı ufkunda adeta Satürn’e değecek gibi yakın görünecektir. Gökyüzü fotoğrafçıları bu fırsatı iyi değerlendirsin.
Hava durumu uygun koşullar yaratır ve gözlemcilerle işbirliği yaparsa ayrıca güneybatıya doğru engelsiz bir manzaraya sahipseniz, harika görüntüler elde edebilirsiniz. Önerilen yerlerde ve uygun enlemlerdeki izleyicilerin, gün batımından hemen sonra nadir görülen bu harika astronomik manzaraya bir göz atmaları önemle tavsiye edilir.
Bu geceyi kaçıranlar ve Jüpiter ile Satürn’ü bu kadar yakın gece gökyüzünde tekrar görmeyi tercih edenlerin ömürleri yeterse 15 Mart 2080 senesine kadar beklemesi gerekecek. Ondan sonra, bu ikili 2400 yılından bir süre sonrasına kadar maalesef bir daha böyle görünmeyecek.
_____