Dış Güneş sisteminden gelen yeşil renkli bir kuyruklu yıldız, 50 bin yıl sonra ilk kez önümüzdeki günlerde Dünya’nın yakınından geçecek. Kuyruklu yıldız istikrarlı bir şekilde parlaklık kazanıyor ve en yakın yaklaşımını 2 Şubat’ta, gezegenin 42.24 milyon km yakınına (Ay’a olan mesafenin 110 katı) geldiğinde yapacak.

Kuyruklu yıldızın Kuzey Yarıküreden çıplak gözle hafifçe görülebilmesi muhtemeldir. Ancak bu ziyaretçiyi fark etmek için Şubat ayını beklemenize gerek yok. Önümüzdeki hafta sonu, yeni ayın daha karanlık gökyüzü oluşturduğu bir dürbünle uygun izleme fırsatları sunabilir.

Kuyruklu yıldızın adı nedir?

Kuyruklu yıldız C/2022 E3 (ZTF) olarak biliniyor çünkü gökbilimciler onu Mart 2022’de Kaliforniya’daki Palomar Dağı’nda Zwicky Geçici Tesisi (ZTF) adı verilen bir teleskop kullanarak keşfettiler.

Kuyruklu yıldızlar nedir ve bu neden yeşil?

Kuyruklu yıldızlar, gökbilimciler tarafından bazen “kirli kartopları” olarak tanımlanan toz ve donmuş gaz kümeleridir. Çoğunun, kütle çekim çalkantılarının bazen onları Güneşe doğru ittiği (onları muhteşem kozmik nesnelere dönüştüren bir etkileşim olan) Güneş sisteminin uzak, buzlu alanlarından kaynaklandığına inanılıyor.

Derin dondurucudan çıktıklarında, Güneşten gelen ısı yüzeylerini aşındırır ve koma olarak bilinen parlayan bir çekirdeğe ve milyonlarca km uzayabilen alev benzeri bir kuyruğa ev sahipliği yapana kadar gaz ve toz püskürtmeye başlarlar.

Avrupa Uzay Ajansı’ndan (ESA) astronom Laurence O’Rourke, “Yaşıyorlar, Güneşten uzaklaştıklarında uyurlar ve güneşe yaklaştıklarında uyanırlar” dedi. Örneğin, C/2022 E3 (ZTF) şimdi yeşil renkte parlıyor.

Çünkü güneşten gelen ultraviyole radyasyon kuyruklu yıldızdaki iki atomlu karbon adı verilen bir molekül tarafından emiliyor (yani birbirine kaynaşmış iki karbon atomu). Bu reaksiyon sonucu yeşil ışık ortaya çıkıyor.

Kuyruklu yıldızların parlaklığı tahmin edilemez olabilir. Bilim insanları geçen yıl nesneyi ilk keşfettiklerinde, yalnızca onun Dünya’dan görülebilme potansiyeline sahip olduğunu biliyorlardı.

Dr. O’Rourke, “Her kuyruklu yıldızın kendi canlı varlığı olduğu için, Güneşi geçene kadar nasıl tepki vereceğini bilemezsiniz” dedi. Kuyruklu yıldız C/2022 E3 (ZTF), 12 Ocak’ta Güneşe en yakın yaklaşımını gerçekleştirdi ve kuyruklu yıldız şimdi Dünya’ya doğru salınırken sürekli olarak parlıyor.

Maryland Üniversitesi’nden gökbilimci Mike Kelley, “kuyruklu yıldız 2 Şubat’a kadar yanımızdan geçmeyecek olsa da, şimdiden neredeyse çıplak gözle görülebiliyor. Görüntüleme fırsatları için cesaret verici bir işaret. Yine de kuyruklu yıldızı görmek için karanlık gökyüzü ve deneyimli bir gözlemci gerekebilir” dedi.

Ayrıca kuyruklu yıldızlar bizi her zaman şaşırtabilir. Bazen büyük bir gaz ve toz patlaması olabilir ve kuyruklu yıldız Güneşi geride bıraktıktan sonra bile aniden daha parlak hale gelebilir.

Yeşil kuyruklu yıldızı nasıl tespit edebilirim?

Kuyrukluyıldızı yakalamak için kuzeye bakın. 21 Ocak’ta, yeni ayın gecesi ve dolayısıyla en karanlık gökyüzünde kuyruklu yıldız, Büyük Ayı ile Küçük Ayı takımyıldızları arasında uzanan Ejderha takımyıldızına yakındı. Sonraki gecelerde, kuyruklu yıldız Ejderhanın kuyruğu boyunca adeta sürünecek.

30 Ocak’ta kuyruklu yıldız, doğrudan Büyük Ayı’nın kepçesi ile Kuzey Yıldızı arasında yer alacak. Büyük Ayı kepçesinin ucundaki iki yıldızı takip ederek Kuzey Yıldızını bulmaya alışkınsanız, o zaman kuyruklu yıldızı görebilmeniz gerekir. Hafif bir leke görene kadar o hayali çizgiyi taramanız yeterlidir.

Görmek için mücadele ediyorsanız, kuyruklu yıldız hala çok sönük olabilir veya çok fazla ışık kirliliği olabilir. Bir ikili dürbünle deneyin. Griffith Gözlemevi’nin yöneticisi EC Krupp, “Nispeten mütevazı bir dürbünle bile, ‘yıldız’ın tozlu, bulanık veya dumanlı karakteri onun bir kuyruklu yıldız olduğunu açıkça ortaya koyar” dedi.

Bir teleskop, kuyruklu yıldızın parlayan saçı ve uzun kuyruğu dahil olmak üzere renkleri ve daha ince ayrıntıları görmenize yardımcı olacaktır. 35. paralelin üzerinde yaşayan herkes için kuyruklu yıldız 22 Ocak’tan itibaren bütün gece görülebilecek. Akşamın erken saatlerinde hatta kuyruklu yıldızın gökyüzünde daha yükseğe salındığı sabahın erken saatlerinde aramak daha iyi olabilir.

Dr. Krupp’a göre, bu hafta sonu ayın evresi yeniyken bakılması önerilir ve bu nedenle gökyüzünde bir parıltı oluşturmayacak. Ancak kuyruklu yıldız, Dünya’ya yaklaştıkça daha parlak hale gelecek ve ayın sonuna doğru fark edilmesi daha kolay olacaktır.

O zamana kadar beklerseniz, sabah erkenden, ay battıktan sonra denemek isteyebilirsiniz. Her iki durumda da av eğlenceli olacak. Dr. Krupp, “Nesli tükenmekte olan bazı türleri aramak gibi bir şey ve sonra ortaya çıkıyor. Bu gerçekten büyüleyici bir deneyim” dedi.

Gökbilimciler bu yeşil kuyruklu yıldız için neden heyecanlı?

Kuyruklu yıldızlar, erken Güneş sisteminin kalıntılarıdır ve erken Dünya’nın yaşam için yapı taşlarıyla tohumlanmasından sorumlu olabilir. Dr. O’Rourke, “Gerçekten, onların varlığı olmadan var olamayacağımız bir durum” dedi.

Yine de, her yıl yalnızca birkaç tanesinin çıplak gözle görülebilecek kadar parlak olduğu göz önüne alındığında, bu nesneleri incelemek için pek fazla fırsatımız olmuyor. Bu nedenle, dünyanın dört bir yanındaki kuyruklu yıldız astronomları önümüzdeki aylarda C/2022 E3’ü (ZTF) gözlemleyecekler.

Şubat sonunda kuyruklu yıldızı gözlemlemek için James Web Uzay Teleskopunu (JWST) kullanacak olan Dr. Kelley, “Güneş sistemimizin evrendeki yerini arıyoruz. Dünya’da yaşamın ortaya çıkmasına neden olan koşulları not etmek ve gezegenimizin nasıl oluştuğunu daha iyi anlamak istiyoruz” dedi.

Ancak kuyruklu yıldız avcılarının hızlı çalışması gerekiyor. Gece gökyüzünde kısa bir süre göründükten sonra C/2022 E3’ün (ZTF) nereye gideceği belli değil. Bu nesneler Güneş sistemimize çok gevşek bir şekilde bağlı olduklarından, Güneşin çekim etkisi kuyruklu yıldızı yıldızımızın etrafında bir tur daha atmaya zorlayabilir.

Belki de kuyruklu yıldız 50 bin yıl daha dönmeyecektir. Veya Güneş, kuyruklu yıldızı güneş sisteminden tamamen fırlatabilir.