Kara delikler genellikle bilimkurgu filmlerinde görünür, bunun başlıca nedeni varlık unsurlarının hala bir gizem olmasıdır. Uzayın çevresindeki bölge üzerinde de büyüleyici etkileri vardır ve uzay ve zamandaki bozulmalar listenin başında gelir.

Bir gökbilimciler ekibi, 23 milyon ışık yılı uzunluğunda, şimdiye kadarki en uzun olan inanılmaz ikiz jetlere sahip süper kütleli bir kara delik buldu. Uzunluğu anlayabilmek için, 140 Samanyolu galaksisini yan yana dizin, jetin uzunluğu budur!

Daha önceleri güçlü bir kara delik jeti Olay Ufku Teleskobu (EHT) tarafından benzeri görülmemiş ayrıntılarla görüntülenmişti.

Evrendeki kütle varlığı, çevresindeki uzay-zamanı çarpıtır ve kütle ne kadar büyükse, çarpıtma da o kadar büyük olur. Kara delikler, çekim gücünün o kadar yüksek olduğu bölgelerdir ki hiçbir şey, hatta ışık bile kaçamaz.

Büyük bir yıldızın çekirdeğindeki yakıtı bitip kendi çekim etkisi altında çökmesiyle oluşurlar. Bu süreç, tekillik olarak bilinen sonsuz yoğunlukta bir nokta yaratır.

Tekilliği, öncül yıldızın özelliklerine bağlı bir mesafede çevreleyen olay ufku vardır. Herhangi bir tür madde, hatta geçen bir uzay aracı bile olay ufkundan içeri sürüklenirse, asla kaçamaz.

Kara deliğin özelliklerinden biri, güçlü jetlerdir, kara deliğin etrafındaki bölgelerden fırlatılan yüksek hızlı parçacık akımlarıdır. Fırlatılan madde asla olay ufkuna ulaşmaz, bunun yerine birikim diskinin içinden fırlatılmıştır.

Bir kara deliğin manyetik alanları ve ısıtılmış gaz ve toz disklerinin dönüşü, kutup bölgelerinden jetler fırlatabilir. Işık hızına yakın hızlarda seyahat edebilirler ve uzayda binlerce ve milyonlarca km boyunca hareket edebilirler. Jetlerin tam mekanizmaları hala iyi anlaşılmamıştır.

LOFAR (Düşük Frekans Dizisi) radyo sistemiyle gözlem yapan gökbilimciler, yan yana dizilmiş 140 Samanyolu galaksisine eşdeğer büyüklükte bir jet tespit ettiler! Karşılaştırma için, Galaksimizin merkezindeki Centaurus A’dan çıkan jet yaklaşık 10 Samanyolu’nu kapsıyor!

Bu jete Yunan kültüründeki mitolojik dev olan Porphyrion lakabını verdiler. Evrenin 6,3 milyar yaşında olduğu bir zamana dayanan jetin trilyonlarca Güneş’e eşdeğer güç ürettiği hesaplandı!

Jeti inceleyen ekip, eğer bu gibi dev jetler erken evrende yaygınsa, galaksilerin oluşumunda etkili bir güç olabileceğini öne sürüyor. Yakın evrende (dolayısıyla evrenin evriminde daha sonraki bir dönemde) görülen modern jetler karşılaştırıldığında çok daha küçük görünüyor.

Sonuç, belki de dev jetlerin diğer yakın galaksilere bağlanıp enerji ve malzeme beslemiş ve bu da onların evrimini yönlendirmiş olabileceğidir. LOFAR tarafından yapılan araştırma bu mega jetlerin 10 binden fazlasını ortaya çıkardı.

Önceki çalışmalar sadece birkaç yüz büyük jet ortaya çıkarmıştı ve bu da bunların daha nadir olduğunu gösteriyordu ancak bu son araştırma başka bir şey gösteriyor.

Peki ya Porphyrion? Ekip, Kitt Peak’teki Dev Metre Dalga Radyo Teleskobu ve Hawaii’deki WM Keck Gözlemevi ile gözlemler yaparak 7,5 milyar ışık yılı uzaklıktaki ana galaksiyi ortaya çıkardı.