1859’daki son olaydan beri insanlar enerji sistemlerine güveniyorlar ama, bu büyüklük ve güçteki başka bir güneş fırtınası tüm dünyada kaosa neden olur.

Güneş bazen kendi ürettiği proton olayları sürecinden geçer. Dünya’ya büyük miktarda enerji yüklü parçacık fırlatır. Bu “proton fırtınası”, uzayda olanlara insan ve aygıtlara ayrıca yeryüzünde yaşayanlara zararlıdır. Ayrıca uzay araçlarına ve uçaklardaki elektronik sistemlere de zarar verir.

Bir proton fırtınası dünyanın manyetosferine çarptığında, gezegenin alanında sıkışıp kalır. Güç şebekelerini tahrip eden jeomanyetik bir fırtınaya dönüşür. 1989’da, bir güneş olayı Kanada’da Quebec’in tamamını kararttı. Etkileri ABD’ye ulaştı ve ülkenin dört bir yanındaki elektrik şebekelerini etkiledi.

Günümüz uygarlığı ve teknolojisi üzerindeki önemli etkilerine rağmen, güneş proton fırtınası hakkındaki bilimsel literatür çok azdır. Araştırmacılar şiddetli patlamaların sıklığı hakkında çok az şey bilmekteler ve bir proton fırtınasının ne kadar güçlü olabileceğine dair sağlam bir önerileri yoktur (İlgili: Büyük bir elektrik kesintisi sonrasında hayatta kalabilir misiniz?).

Antik çağda en az 3 dev güneş proton fırtınası yaşandı

Carrington Olayı ise, Quebec olayına göre havai fişek gösterisi gibidir. Daha önceki jeomanyetik fırtınada 1859’da Quebec olayının 10 katı kadar enerji açığa çıkmıştır. Buna karşılık, Carrington, Japonya’nın kurulduğu efsanevi tarih olan MÖ 660 civarında gerçekleşen proton fırtınası yanında cüce gibi görülebilir. Lund Üniversitesi araştırmacıları , Grönland buz tabakasına hapsolmuş radyoaktif atomları açığa çıkardıklarında bu olayı keşfettiler.

Proton fırtınaları berilyum-10, klor-36 ve karbon-14 atomları üretir. Radyoaktif madde, ağaç halkalarında ve buz çekirdeklerinde sıkışmış durumda bulunur. Antik çağda güneş olaylarını inceleyen araştırmacılar için ipuçlarıdır. Lund araştırma ekibi Grönland’dan iki buz çekirdeği örneği inceledi. Her iki çekirdek de 2.610 yıl önce olan güneşin proton fırtınasının kalıntıları olan yüksek berilyum-10 ve klor-36 seviyeleri gösterdi .

Daha önce, aynı araştırmacılar karbon-14 ağaç halkalarını değerlendir. Berilyum ve klorinlerle aynı yaşta olan radyoaktif karbon atomu iğneleri buldular. Diğer araştırmacılar iki güneş fırtınasını bulmak için aynı yöntemleri kullandılar. Bir olay, İmparator Charlemagne, MS 774-775 döneminde Roma’da Papa Adrian’ı ziyaret ettiğinde gerçekleşti. Diğeri, MS 993-994 döneminde, Kutsal Roma İmparatoru III. Otto bir çocukken gerçekleşti.

Her üç antik olay da 1956 proton fırtınası yanında dev boyutlardadır. Ayrıca, MS 774 olayı, insanoğlunun bildiği en büyük güneş patlamasıdır.

Yıkıcı güneş püskürmeleri önceden tahmin edilenden çok daha sık gerçekleşebilir

Lund araştırmacıları, keşfettikleri eski proton fırtınalarının Carrington Etkinliğinden daha büyük mü yoksa küçük mü olduğunu bilmiyorlardı. Daha önceki güneş patlamalarının aksine, Carrington kesin büyüklüğü hakkında belirsiz ipuçları bıraktı. Lund araştırmacısı Raimund Muscheler’e göre: eski güneş aktivitesi ile jeomanyetik fırtına arasında bir bağlantı olduğundan, Carrington Etkinliğinden çok daha güçlü olmaları gerekir.

Muscheler, bu tür büyük güneş proton fırtınalarının insan uygarlığı üzerindeki potansiyel etkileri üzerine ek araştırma yapılması gerektiğini vurguladı. Patlamaların güneşin düzenli aktivitesinin bir parçası olduğunu belirtti. Üç bin yıl güneşin ömrüne göre kısa olduğundan şimdiye dek keşfedilen üç olaydan daha çok kez patlama yaşanmış olabilir.