Teleskoplar, güneşin bir kuyruklu yıldızı pişirip yok edişini izliyor
Solda, dağılmadan önceki 323P/SOHO kuyruklu yıldızının görüntüsü. Sağda ise, kuyruklu yıldız çok farklı görünüyor, kuyruğu belirgin bir şekilde gelişmiş.
Güneşi ziyaret eden bir kuyruklu yıldız, güneşe yakın yörüngede dönen kuyruklu yıldızların neden ortadan kaybolduğunu açıklamaya yardımcı olabilecek benzeri görülmemiş bir dizi gözlemlerle gökbilimcilerin gözleri önünde parçalandı.
323P/SOHO adlı kuyruklu yıldız, 1999 yılında güneşi sürekli gözlemleyen bir NASA/ESA (Avrupa Uzay Ajansı) sondası olan SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) tarafından keşfedilmişti.
323P/SOHO, güneş sisteminin en iç gezegeni Merkür’ün yörüngesinden daha fazla güneşe yaklaşan eliptik yörüngeleri takip eden, güneşe yakın ender kuyruklu yıldızlardan biridir.
Teorik modeller, bu tür birçok kuyruklu yıldızın var olduğunu tahmin ediyor, ancak bugüne kadar sadece birkaçı gözlenmiştir. Araştırmacılar bu son gözlemin bunun nedenini açıklayabileceğini öne sürüyor.
2020/2021 kışında, 323P/SOHO, 4.2 yıllık yörüngesindeki güneşe en yakın nokta olan günberisine en son yaklaştığında, yüksek profilli bir izleyici kitlesine sahipti. Dünyanın en güçlü teleskoplarından bazıları HST, (Hubble Uzay Teleskopu), Gemini-Kuzey, Kanada, Fransa ve Hawaii’deki Subaru Teleskopları ve Arizona’daki Lowell Discovery Teleskopu dahil kuyruklu yıldızın Dünya’nın yakınından geçişini izlemişti.
Teleskoplar en yakın yaklaşma anını görmemiş olsalar dahi, birkaç kısa ay boyunca gözlemledikleri değişiklikler, 323P/SOHO’da olağandışı bir şeyler olduğunu göstermişti. Aralık 2020’de günberiye yaklaşırken kuyruklu yıldızı arayan Subaru Teleskopu, yalnızca basit küçük bir nokta görüyordu.
Bununla birlikte, kuyruklu yıldız Şubat ve Mart 2021’de HST, Lowell, Kanada-Fransa ve Gemini-Kuzey teleskoplarının görüş alanına girdiğinde, çok farklı görünüyordu. Uzun bir toz kuyruğa sahip olmuştu.
Bilim insanları, gözle görülür değişimin, güneşe yakın konumdayken aşırı ısınma nedeninden ötürü kuyruklu yıldızın parçalanmasıyla gerçekleştiğini öne sürüyorlardı.
Konu üzerine çalışan araştırma ekibi yaptığı açıklamada, “Güneşten gelen yoğun radyasyon, kuyruklu yıldızın parçalarının, üzerlerine sıcak bir içecek döktüğünüzde buz küplerinin çatlamasına benzer şekilde, termal kırılma nedeniyle parçalanmalara neden oluyor” dedi.
Kuyruklu yıldız ayrıca “güneş sistemindeki başka hiçbir şeye benzemeyen” bir renk değişikliği gösterdi. Gözlemler sırasında ayrıca 323P/SOHO’nun hızla döndüğü ve bir dönüşü sadece yarım saatte tamamladığı da bulundu.
Hawaii Üniversitesi’nden gökbilimci Man-To Hui, “Bu özellikleri paylaşıp paylaşmadıklarını görmek için güneşe yakın diğer nesnelerin gözlemlerine ihtiyaç var” dedi. Ancak güneşe yakın kuyruklu yıldızları gözlemlemek kolay bir iş değildir. Nedeni, çoğu kuyruklu yıldız SOHO gibi güneşi gözlemleyen uydular tarafından tesadüfen keşfedilir.
