NASA’nın analizi: Dünya100 yılı aşkın bir süre daha asteroit Apophis’ten korkmasın
Dünya’ya yakın bu nesnenin 2068’de Dünya’yı etkileme riski olduğu düşünülüyordu, ancak en son radar gözlemleri bunu öteledi. 2004 yılında keşfinden sonra 99942 Apophis ismi verilen göktaşı, Dünya’yı etkileyebilecek en tehlikeli asteroitlerden biri olarak tanımlanmıştı. Ancak gökbilimciler Apophis’i takip ettikçe ve yörüngesi daha iyi belirlendikçe bu değerlendirme değişti.
Şimdi, hassas yörünge analizi ile birleştirilen yeni bir radar gözlem kampanyası sonucunda, gökbilimciler en az bir yüzyıldır Apophis’in gezegenimizi etkileme riski olmadığı sonucuna vardılar. Yaklaşık 340 m genişliğinde olduğu tahmin edilen Apophis’i, gökbilimciler 2029’da rahatsız edici bir şekilde yaklaşacağını tahmin etmiş, göktaşı Dünya için ciddi bir tehdit oluşturabilecek bir asteroid olarak hızla ün kazanmıştı.
Gökbilimciler, cismin 2029’daki yakın yaklaşımı riskini gözlemler sonucu ortadan kaldırdıktan sonra bu son çalışmaya kadar, 2068’de küçük bir yaklaşım etkisi olabileceği şansını öne sürmüşlerdi. Apophis 5 Mart civarında Dünya’dan uzak bir geçiş gerçekleştirdiğinde, gökbilimciler Güneş’in etrafındaki yörüngesinin tahminini son derece hassas bir şekilde geliştirmek için güçlü radar gözlemleri kullanma fırsatı yakaladılar.
Analizleri sonucunda 2068 ve sonrasında herhangi bir çarpma riskinin kendilerinden emin bir şekilde ortadan kalkmasını sağladılar. NASA’nın Yeryüzüne Yakın Nesne Çalışmaları Merkezi’nden (CNEOS) Davide Farnocchia, “2068 etkisi artık olasılık alanında değil ve hesaplamalarımız en azından önümüzdeki 100 yıl boyunca herhangi bir etki riski göstermiyor” dedi.
“Son optik gözlemlerin ve ek radar gözlemlerinin desteğiyle, Apophis’in yörüngesindeki belirsizlik, 2029’a öngörüldüğünde yüzlerce kilometreden sadece bir avuç kilometreye düştü. Gelecekteki hareketle, böylece artık Apophis’i risk listesinden çıkarabiliriz” diyerek sözlerine ekledi.
Farnocchia, Nöbetçi Etki Risk Tablosuna atıfta bulunuyordu. CNEOS tarafından korunan tablo, yörüngelerinin durumundan ötürü onları Dünya’ya o kadar yakın götüren ve bir çarpma ihtimalinin göz ardı edilemeyeceği birkaç asteroidi takip ediyordu. Ancak son bulgularla, Risk Tablosu artık Apophis’i içermiyor.
CNEOS, uzun vadeli tehlike değerlendirmelerini iyileştirmek için bilinen tüm Dünya’ya yakın nesnelerin yörüngesini karakterize etmeye yardımcı olmak için optik teleskoplara ve yer tabanlı radar gözlemlerine güvenerek, NASA’nın Gezegensel Savunma Koordinasyon Ofisi’ni desteklemek için yüksek hassasiyetli yörüngeleri hesaplamakla görevlidir.
Bilim Fırsatı
Gökbilimciler, Apophis’in hareketini tam olarak izlemek için Deep Space Network’ün, Kaliforniya yakınlarındaki Goldstone Deep Space Communications Complex’teki 70 metrelik radyo antenini döndürdüler. Apophis yakın zamanda Dünya ile yakın bir yaklaşım sergilemesine rağmen, yaklaşık 17 milyon km uzaktaydı. Buna rağmen, yaklaşık 150 m hassasiyete kadar olan uzaklığı hakkında inanılmaz derecede kesin bilgiler elde ettiler.
Farnocchia, “Bu kampanya sadece herhangi bir etki riskini ortadan kaldırmamıza yardımcı olmadı, bizi harika bir bilim fırsatı için hazırladı” dedi. Goldstone ayrıca Apophis’in görüntülenmesini sağlamak için Batı Virginia’daki 100 metrelik Green Bank Teleskopu ile işbirliği içinde çalıştı; bu alınan sinyalin gücünü ikiye katlayan “bistatik” bir deneydi.
Apophis’in radar görüntüleri pikselli görünse de, görüntüler piksel başına 38,75 m çözünürlüğe sahiptir. Radar ekibinden Brozovic, “asteroidin 17 milyon km uzakta olduğu yani Dünya-Ay mesafesinin yaklaşık 44 katı uzaklıkta olduğu düşünüldüğünde, bu dikkate değer bir çözünürlüktür. Bu radar kadar güçlü bir dürbün olsa, Los Angeles’ta oturup New York’taki bir restorandaki menüyü okuyabilirdik” dedi.
Radar ekibi verilerini daha fazla analiz ederken, asteroidin şekli hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar. Önceki radar gözlemleri, Apophis’in “çift kanatlı” veya fıstık benzeri bir görünüme sahip olduğunu öne sürmüştü. Bu, çapı 200 m ve daha büyük olan Dünya’ya yakın asteroitler arasında nispeten yaygın bir şekildir; altı cisimden en az birinin iki lobu vardır.
Gökbilimciler ayrıca asteroidin dönüş hızını ve eksenini daha iyi anlamak için çalışıyorlar. Bu bilgi, 2029’da gezegenimizin çekim alanıyla karşılaştığında asteroidin Dünya ile sahip olacağı yönelimi belirlemelerini sağlayacak, bu da dönüş durumunu değiştirebilir ve hatta “asteroid depremlerine” neden olabilir.
13 Nisan 2029’da, asteroid Apophis gezegenimizden 32 bin km ötede, yani jeo senkron uyduların mesafesinden daha yakında olacak. Bu yaklaşımı sırasında Apophis, Doğu Yarım küredeki gözlemciler tarafından bir teleskop veya dürbün yardımı olmadan görülebilecek.
Aynı zamanda gökbilimciler için şu anda sadece bilimsel bir merak olan ve gezegenimiz için acil bir tehlike olmayan bir güneş sistemi kalıntısını yakından görmek için de eşi görülmemiş bir fırsat olacaktır. Farnocchia, “Üniversiteden sonra asteroitlerle çalışmaya başladığımda, Apophis tehlikeli asteroitlerin poster çocuğuydu. Risk listesinden çıkarıldığını görmek için belirli bir memnuniyet duygusu var ve 2029’daki yakın yaklaşımı sırasında ortaya çıkacak bilimi dört gözle bekliyoruz” dedi.
