Güneş rüzgarı sonucu manyetosferde büyük bozulma
Nisan 2023’te gerçekleşen bir koronal kütle atımı, Dünya’nın Alfvén kanatları oluşturmasına neden oldu. Sol altta olayın dünyaya göre ölçeklendiği görülmekte.
Süpersonik bir jetin yüksek hızlı rüzgarlarla vurulması gibi, Dünya da sürekli olarak güneşten gelen ve güneş rüzgarı olarak bilinen yüklü parçacık akımları tarafından bombalanır.
Tıpkı bir jet uçağının etrafındaki rüzgar gibi, güneş rüzgarı akımları da Dünya’nın manyetik alanı etrafında dönerek manyetosferin Güneş’e bakan tarafında yay şoku oluşturur.
Yay şoku yaklaşık 17 km kalınlığında ve dünyadan 90 bin km uzaklıktaki bir cephedir ve güneş rüzgarları bunu gece tarafında uzun bir kuyruk bulunan bir rüzgar çorabı şekline getirir.
Güneş rüzgarındaki dramatik değişimler manyetosferin yapısını ve dinamiklerini değiştirir. Bu tür değişimlere bir örnek, Jüpiter’in uyduları ve güneş dışı gezegenler gibi uzaydaki diğer cisimlerin davranışlarına dair bir bakış da sağlar.
Yeni bir çalışmada, Li-Jen Chen ve arkadaşları koronal kütle atımı (CME) sırasında oluşan nadir bir olgunun benzeri görülmemiş gözlemlerini bildirdiler.
Güneş rüzgarlarının Dünya manyetik alanıyla temsili çarpışması.
CME’ler genellikle Alfvén hızından daha hızlı hareket eder, bu hız, plazma ortamına göre değişebilen manyetize edilmiş plazmada titreşen manyetik alan çizgilerinin hareket ettiği hızdır.
2023’teki bir CME, Dünya’nın manyetosferinin normal konfigürasyonunu yaklaşık iki saat boyunca bozdu. Araştırmacılar, ne olduğunu öğrenmek için NASA’nın Manyetosferik Çok Ölçekli Görevi’nden (MMS) gelen gözlemleri analiz ettiler.
24 Nisan 2023’te MMS uzay aracı, güneş rüzgarının akış hızının hızlı olmasına rağmen, güçlü CME sırasında Alfvén hızının daha da hızlı olduğunu gözlemledi.
Tipik olarak, güneş rüzgarı Alfvén hızından daha hızlı hareket eder. Bu anormallik, Dünya’nın yay şokunun geçici olarak ortadan kalkmasına neden oldu. Dolayısıyla güneşten gelen plazma ve manyetik alanın doğrudan manyetosferle etkileşime girmesine izin verdi.
Güneş fırtınalarına neden olan aktif bölge patlamaları.
Dünya’nın rüzgar çorabı kuyruğu, Dünya’nın manyetosferini yakın zamanda patlayan güneş bölgesine bağlayan Alfvén kanatları adı verilen yapılarla değiştirildi. Bu bağlantı, manyetosfer ile güneş arasında plazmayı taşıyan bir otoyol görevi gördü.
Araştırıcılar, bu benzersiz CME olayının Alfvén kanatlarının nasıl oluştuğu ve evrimleştiği konusunda yeni bakış açıları sunduğunu söylediler.
Benzer bir süreç güneş sistemimiz ve evrendeki diğer aktif manyetik cisimlerin etrafında da gerçekleşebilir. Gözlemler, Jüpiter’in uydusu Ganymede’deki aurora oluşumunun da Alfvén kanatlarına atfedilebileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların Dünya’da meydana gelen benzer Alfvén kanat auroralarının aranabileceğini öne sürüyorlar.