Samanyolu’nun En Büyük Küresel Kümesinde Orta Kütleli Bir Kara Delik Bulundu
Gökbilimciler, Hubble Uzay Teleskobu’ndan (HST) alınan 500’den fazla görüntüyü kullanarak, Güneş’ten 17,710 ışık yılı uzaklıkta, Erboğa takımyıldızındaki Omega Centauri küresel kümesinin merkezinde 20 bin Güneş kütlesinde bir kara delik olduğuna dair kanıtlar buldular.
Omega Centauri diğer büyük küresel kümelerden yaklaşık 10 kat daha büyük kütleye sahiptir.
Gökbilimciler, Güneş kütlesinin 10 ila 100 katı arasında kütleye sahip kara deliklerin, ölen yıldızların kalıntıları olduğunu ve Güneş kütlesinin 1 milyon katından daha büyük olan süper kütleli kara deliklerin çoğunun galaksilerin merkezinde bulunduğunu biliyorlar.
Ancak Evren’in çeşitli yerlerine dağılmış, daha gizemli bir türde birkaç kara delik daha vardır. 100 ile 10.000 Güneş kütlesi arasında değişen bu orta kütleli kara deliklerin ölçülmesi o kadar zordur ki, bazen varlıkları bile tartışılır.
Şu ana kadar yalnızca birkaç orta kütleli kara delik adayı bulunmuştur. Popülasyonlarının belirlenmesi, erken evrendeki süper kütleli kara delik oluşumunun anlaşılmasına yönelik önemli bir adımdır.
Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden astronom Maximilian Häberle ve meslektaşları, “Omega Centauri, Samanyolu’nun küresel kümeleri arasında özel bir durumdur.”
“Yüksek kütlesi, karmaşık yıldız popülasyonları ve kinematiği nedeniyle Omega Centauri, bir cüce galaksinin soyulmuş çekirdeği olarak genellikle kabul edilir. Bu etkenler yakınlığıyla birleşince, orta kütleli bir kara delik aramak için onu birincil hedef haline getirdi” dediler.
Omega Centauri yaklaşık 10 milyon yıldızdan oluşuyor ve diğer büyük küresel kümelerden yaklaşık 10 kat daha büyük kütleye sahiptir. Araştırmacılar, çalışmalarında kümenin HST görüntülerinden elde edilen 1,4 milyon yıldızın hızlarını ölçtüler.
Bu gözlemlerin çoğu bilimsel amaçlı olmaktan ziyade HST’nin aletlerini kalibre etmek için yapılmıştı ancak ekibin araştırma çabaları için ideal bir veri tabanı oluşturdukları ortaya çıktı.
Queensland Üniversitesi astronomu Holger Baumgardt, “Kara delikler gibi yoğun kütlelerin yakınında bulunması beklenen hızlı hareket eden yıldızları aradık.”
“Bu yıldızları tanımlamak, kara deliğin varlığını kanıtlamak için ihtiyacımız olan kesin kanıttı ve bunu başardık. Dr. Häberle, Orada olmaması gereken yedi yıldız keşfettik. Bu kadar büyük olabilen tek cisim, kütlesi Güneş’imizin kütlesinin en az 8.200 katı olan bir kara deliktir.”
“O kadar hızlı hareket ediyorlar ki kümeden çıkıp bir daha asla geri dönmeyecekler. En olası açıklama, çok büyük kütleli bir cismin kütle çekimiyle bu yıldızları çekmesi ve onları merkeze yakın tutmasıdır” dedi.
Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden astronom Dr. Nadine Neumayer, “Bu keşif, Omega Centauri’de orta kütleli bir kara deliğin varlığına dair şimdiye kadarki en doğrudan kanıttır.”
“Bu heyecan verici çünkü benzer kütleye sahip çok az sayıda başka kara delik biliniyor. Omega Centauri’deki kara delik, kozmik komşuluğumuzdaki orta kütleli bir kara deliğin en iyi örneği olabilir” dedi.
