Lise Öğrencileri Tarafından Dört Öte Gezegen – Bir Süper Dünya Benzeri Gezegen Dahil – Keşfedildi
TOI-1233 çevresinde dört gezegenli bir sistem, gezegen oluşumunun gizemlerini çözmeye yardımcı olabilecek bir süper Dünya (ön plan) içerir. En içteki dört gezegen, araştırmacı Tansu Daylan ile birlikte lise öğrencileri Kartik Pinglé ve Jasmine Wright tarafından keşfedildi. Resimde görülen en dıştaki beşinci gezegen, yakın zamanda ayrı bir gökbilimci ekibi tarafından keşfedildi.
Lise öğrencileri, bilim insanlarına dönüştü, Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi’ndeki bir rehberlik araştırma programı sayesinde elde ettikleri bulguları bu hafta yayınladılar.
Bu grup henüz böyle bir keşif yapan en genç amatör gökbilimciler unvanına sahip olabilir. Geçtiğimiz günlerde, 16 yaşındaki Kartik Pinglé ve 18 yaşındaki Jasmine Wright, hakemli bir dergi olan The Astronomical Journal’a Dünya’dan yaklaşık 200 ışık yılı uzaklıktaki dört yeni öte gezegenin keşfini bir makale yazarak anlattılar.
Lise öğrencileri, Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde Öğrenci Araştırmaları Rehberlik Programı (SRMP) aracılığıyla araştırmaya katılmıştı. Astro kimyacı Clara Sousa-Silva’nın yönettiği SRMP, araştırmaya ilgi duyan yerel lise öğrencilerini Harvard ve MIT’deki gerçek dünya bilimcileriyle buluşturdular. Öğrenciler daha sonra bir yıl sürecek bir araştırma projesinde danışmanlarıyla birlikte çalışacaklar.
Sousa-Silva, “Bu dik bir öğrenme eğrisi, ancak buna değer. Programın sonunda öğrenciler astrofizikte aktif, son teknolojiyle araştırma yapmışlardır. Pinglé ve Wright’ın özel başarısı nadir bir çalışma sonucudur” dedi. Sousa-Silva, lise öğrencilerinin nadiren araştırma yayınladığını söylüyor. “SRMP’nin amaçlarından biri bu olsa da, lise öğrencilerinin dergi makalelerinde ortak yazar olması epeyce alışılmadık bir durum” diyor.
Öğrenciler, MIT Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nde çalışan akıl hocaları araştırmacı Dr. Tansu Daylan’ın rehberliğinde, Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) verilerini incelediler ve analiz ettiler. TESS, Dünya’nın etrafında dönen ve yakınlardaki parlak yıldızları ve yeni gezegenleri keşfetme hedefiyle araştıran uzay tabanlı bir uydudur.
Ekip, yakınlardaki parlak Güneş benzeri bir yıldız olan TESS Object of Interest (TOI) 1233’e odaklandı. Gezegenlerin yıldızın etrafında dönüp dönmediğini anlamak için TOI-1233’ün ışığını mercek altına aldılar. Pinglé, “Zaman içinde ışık değişimlerini görmek istiyorduk. Gezegen yıldızın yakınlarından veya önünden geçtiğinde yıldızı periyodik olarak örteceğinden yıldızın parlaklığında azalma olacağı beklenir” dedi.
Ekip şaşırtıcı bir şekilde, TOI-1233’ün etrafında dönen bir değil dört gezegen keşfettiler. Wright, “Çok heyecanlandım ve şok oldum. Bunun Daylan’ın araştırmasının amacı olduğunu biliyorduk, ancak aslında çok gezegenli bir sistem bulmak ve keşif ekibinin bir parçası olmak gerçekten harikaydı” diyor.
Gezegenlerin üçü, kendi güneş sistemimizdeki Neptün’ünden daha küçüktüler, ancak gezegenler ona benzeyen gaz gezegenler olan “Neptün altı” (Sub Neptün) sınıfı gezegenler olarak kabul edildi. Her birinin TOI-1233 civarındaki yörüngelerde dolanımları 6 ila 19,5 gün aralığında sürmekteydi.
Dördüncü gezegen, büyüklüğü ve kayalık olması nedeniyle “süper Dünya” olarak adlandırıldı; bu süper dünya dört günden daha kısa bir sürede yıldızın etrafında dönüyordu. Daylan, önümüzdeki yıl gezegenleri daha da yakından incelemeyi umuyor. Daylan, “Türümüz uzun zamandır güneş sistemimizin ötesindeki gezegenleri düşünüyor ve çok gezegenli sistemlerle, bir nevi ikramiyeyi vuruyorsunuz” diyor.
Daylan, “Gezegenler, aynı yıldızın etrafındaki aynı madde diskinden ortaya çıktılar, ancak farklı yörüngeleri nedeniyle farklı atmosfer ve iklimlere sahip farklı gezegenler haline geldiler. Bu nedenle, bu gezegen sistemini kullanarak gezegen oluşumunun ve evriminin temel süreçlerini anlamak istiyoruz” dedi.
Daylan, çalışma üzerine Pinglé ve Wright ile çalışmanın bir “kazan-kazan” olduğunu ve “bir araştırmacı olarak, deneylere ve öğrenmeye açık ve minimum önyargıya sahip genç beyinlerle etkileşimde bulunmaktan gerçekten zevk alıyorum. Ayrıca, en son araştırmalara maruz kaldıkları için lise öğrencileri için çok faydalı olduğunu düşünüyorum ve bu onları bir araştırma kariyerine hızla hazırlıyor” diye ekledi.
