NASA’nın Perseverance gezgini, Ingenuity (Marifet) helikopterinin Mars atmosferinde uçarken pervanelerinin nadir görülen, düşük perdeli vızıltısını ilk kez yakaladı. Uzay ajansı, 7 Mayıs 2021 Cuma günü, altı tekerlekli robotunun 30 Nisan’da dördüncü uçuşunu gerçekleştiren yeni görüntülerini bu sefer bir ses kaydı eşliğinde yayınladı.
Yaklaşık üç dakika uzunluğundaki video, Perseverance’ın eski mikrobiyal yaşamın izlerini aramak için Şubat ayında indiği Jezero Krateri’nden esen rüzgarın alçak sesiyle başlıyor. Marifet’in sesi sonra ortaya çıkıyor ve 262 metrelik gidiş dönüşte yaklaşık 2.400 rpm’de (dakikadaki devir sayısı) dönerken bıçakları yumuşak uğultulu bir şekilde duyulabiliyor.
Perseverance’ın kalkış ve iniş noktasından 80 metre uzağa park edildiği göz önüne alındığında, görevin mühendisleri uçuşun sesini alabileceklerinden hiç emin değildiler. Ayrıca Mars atmosfer yoğunluğu, gezegenimizin yoğunluğunun yaklaşık yüzde 1’i kadardır ve her sesi Dünya’dakinden çok daha düşük sesli ya da sessiz hale getirir.
Fransa Institut Superieur de l’Aeronautique et de l’Espace’de (ISAE-SUPAERO) gezegen bilimci ve SuperCam Mars mikrofonunun bilim lideri Prof. David Mimoun, “Bu çok güzel bir sürpriz. Mars atmosferi sesin yayılmasını güçlü bir şekilde azalttığı için mikrofonun helikopterin seslerini zar zor algılayacağını bize söyleyen testler yaparak simülasyonları zor da olsa gerçekleştirdik” dedi.
SuperCam, Mars atmosferinin kimyasal bileşimini açığa çıkaran spektrometre adı verilen bir cihazla buharlaşmayı incelemek için lazer donanımlı bir aygıttır. Ayrıca, sesleri kaydetmek için bir mikrofona da sahiptir. Bu da çalışılan hedeflerin ne kadar zor olduklarıyla ilgili fiziksel özelliklere ilişkin ek bilgiler sağlar.
Mimoun, Marifet’in uçuşunun yeni kaydının “Mars atmosferini anlamamız için bir altın madeni değerinde olduğunu” açıkladı. Mars’ta daha düşük bir sese sahip olmanın yanı sıra, Mars’ta yayılan sesler, yüzeyde ortalama eksi 63 derece olan soğukluk nedeniyle de Dünya’dakinden daha yavaş hareket eder.
Bu nedenle, gezegendeki ses hızı, buradaki kabaca 340 m/sn ile karşılaştırıldığında yaklaşık 240 m/sn civarındadır. Bunlara ilaveten, % 96 civarında karbondioksitten oluşan Mars atmosferi, yüksek perdeli sesleri emme eğilimindedir, bu nedenle yalnızca düşük perdeli sesler uzun mesafelere gidebilir.
Gelişmiş ses
NASA çalışanları, helikopter pervanelerinin ses perdesini 84 hertz’de izole ederek ve 80 hertz’in altında ve 90 hertz üzerindeki frekanslarda sesi de azaltarak mono olarak kaydedilen sesi iyileştirdiler ve daha sonra kalan sinyalin sesini artırdılar.
NASA’nın Jet Tahrik Laboratuvarı’ndaki (JPL) Perseverance yük geliştirme yöneticisi Soren Madsen, bu kaydın, Kızıl Gezegen anlayışımızı geliştirmek için görevdeki araçların nasıl birlikte çalışabileceğinin bir örneği olduğunu söyledi. Marifet, Gezginden uzaklaşıp dışarı doğru gittikçe, ses perdesi azalır ve geri döndükçe ses perdesi artar.
Bu, Doppler Etkisi olarak bilinir ve görsel menzil dışında olduğunda helikopterin uçuş rotasının ek bir teyit katmasını sağlar. Marifet ilk olarak 19 Nisan’da, başka bir gezegendeki ilk güçlendirilmiş, kontrollü uçuşunu yapmış ve beşincisini de yeni yaptı ve veriler dört saatten daha kısa bir süre sonra geldi.
Yaklaşık 1,8 kg olan mini helikopter, mühendislerinin hayal ettiğinden daha sağlam olduğunu kanıtladıktan sonra, eski yaşam avına yardımcı olmak için Perseverance gezgininin önünde keşif yapmak için yeni bir göreve başlayacak.
