ALMA’nın 15 öngezegen diskten karbon monoksit emisyonuna ilişkin gözlemleri, boşluklar, halkalar ve spiraller de dahil olmak üzere şaşırtıcı çeşitlilikte gaz yapılarını ortaya koyuyor.
Gökbilimciler, gezegenlerin henüz şekillenmeye başladığı genç güneş sistemlerinin şimdiye kadarki en net ve en ayrıntılı görüntülerini yakaladılar.
28 Nisan günü yayınlanan muhteşem anlık görüntüler, bir düzineden fazla yıldız sisteminde gezegen oluşumunun en erken evrelerine dair nadir bir bakış açısı sunarak gezegenlerin nerede ortaya çıktığını, ne kadar hızlı oluştuklarını ve hangi malzemelerden yapıldıklarını ortaya koyuyor.
Bilim insanları, verilerin gezegen oluşumu ve evriminin bilgisayar modellerini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini ve ayrıca bu bebek sistemlerin halihazırda keşfedilen sayısız olgun öte gezegenle nasıl karşılaştırılacağına dair yeni bir ışık tutabileceğini söylüyor.
Yüksek çözünürlüklü, bilim dolu görüntüler, Şili’deki ALMA’nın sağladığı gelişmiş görüntüleme teknikleri sayesinde elde edildi. Bu teknikler bozulmaları azaltıyor ve netliği artırıyor.
Bir açıklamaya göre astronomların, genç yıldızları çevreleyen dönen gaz ve toz olan öngezegen diskler içindeki daha ince yapıları ortaya çıkararak gezegen oluşum sürecini daha büyük bir hassasiyetle haritalama yeteneklerini artırıyor.
2M1510 (AB) B’nin İki Kahverengi Cüce Etrafındaki Kutupsal Yörüngesinin Animasyonu.
Projenin baş araştırmacısı MIT’den Richard Teague, yeni geliştirilen tekniklerin “okuma gözlüklerinden yüksek güçlü dürbünlere geçmek gibi olduğunu bu gezegen oluşturma sistemlerinde tamamen yeni bir ayrıntı düzeyi ortaya koyuyorlar” dedi.
Genç yıldız HD 135344B’yi çevreleyen öngezegen diskin dönen, girdap benzeri yapıları ortaya çıkaran dört farklı görünümü. Bu tür girdaplar tozu hapsedebilir ve gezegenlerin oluşmasına ve büyümesine yardımcı olan kararsızlıkları tetikleyebilir.
Teague’nin ekibi ALMA’yı kullanarak, Dünya’dan birkaç 100 ila 1.000 ışık yılı uzaklıktaki uzaya serpiştirilmiş 15 genç yıldız sisteminin görüntülerini yakaladı.
Ekip, genç bir gezegenin zayıf ışığının doğrudan tespitine güvenmek yerine, bu bebek dünyaların çevrelerine bıraktığı ince ipuçlarını aradı.
Örneğin tozlu disklerdeki boşluklar ve halkalar, bir gezegenin kütle çekiminin neden olduğu dönen gaz hareketleri ve bir gezegenin varlığına işaret eden diğer fiziksel rahatsızlıklar.
Bu imzaları ortaya çıkarmak için araştırmacılar, bir düzineden fazla öngezegen disk içindeki gazın hareketini haritalamak için ALMA’yı kullandılar.
Projenin baş araştırmacılarından biri olan Fransa Gezegen Bilimleri ve Astrofizik Enstitüsü’nden astrofizikçi Christophe Pinte, “Bu, bir göletteki dalgalara bakarak balığın kendisini görmeye çalışmaktan ziyade, onu tespit etmeye çalışmak gibi bir şey” dedi.
Ekip, 17 yeni yayımlanmış makalede ayrıntıları verilen görüntülerin ilk analizlerinin, hala oluşmakta olan gezegenlere sahip bu öngezegen disklerinin, halihazırda karmaşık yapılara ev sahipliği yapan, oldukça dinamik ve kaotik yerler olduğunu açıkça gösterdiğini söylüyor.
