Son derece parlak Dünya yörüngesindeki uydulardan oluşan yeni bir uydu takımyıldızının prototipi, Eylül ayının sonlarına kadar fırlatılacak. AST SpaceMobile şirketi 2024 yılı sonuna kadar bu uzay araçlarından 100’den fazlasını yörüngede tutmayı planlıyor.

Vera Rubin Gözlemevi ve Uluslararası Astronomi Birliği’nin (IAU) Uydu Takımyıldızı Girişiminden (IAU CPS) Karanlık ve Sessiz Gökyüzü Koruma Merkezi’ndeki gökbilimciler, bu yeni uzay aracının göksel gözlemlere müdahale ederek diğer uydu takımyıldızlarının neden olduğu sorunlara ilave olacağından endişe duyuyorlar.

BlueWalker 3 adlı bu yeni grubun ilk üyesi, 64 m2’lik bir alanı kaplayan dev bir anten dizisine sahip. Yerdeki gözlemciler bu yapıdan yansıyan parlak güneş ışığını görecekler. BlueWalker 3’ün yörünge testleri tamamlandıktan sonrasında BlueBirds adı verilen operasyonel uydular fırlatılacak.

BlueBirds, önemli ölçüde daha büyük oldukları için daha da göze batan ışık kirliliği üretir. Bu uyduların ticari çekiciliği, bir baz istasyonuna ihtiyaç duymadan doğrudan cep telefonlarına bağlanacak olmaları. AST SpaceMobile, prototipi test etmek için Federal İletişim Komisyonu’ndan (FCC) aldığı lisansı da var.

Uydular, fırlatma araçlarında kompakt nesneler olarak saklanacak ve uzaya bırakıldıktan sonra büyük antenlerini açacaklar. Her antenin arka tarafında, sisteme güç sağlamak yani enerji toplamak için güneş pilleri bulunur. BlueWalker 3, bir grup Starlink uydusu ile birlikte bir SpaceX Falcon 9 roketinde fırlatılacak.

Videoda Türkçe alt yazı oluşturmak için videonun alttaki ayarlarına tıklayıp alt yazılar sekmesinde otomatik çeviriye tıklayıp Türkçe seçilmelidir.

Diğer parlak uydular kanatlarda bekliyor: 30 bin ikinci nesil Starlink uydusu şu anda FCC onayını bekliyor. BlueBirds gibi, yeni Starlinks de cep telefonlarına doğrudan bağlantı için antenler taşıyor; antenler “sadece” 25 m2’den biraz daha küçük, ancak uyduların sayısı BlueBird takımyıldızından çok daha fazla. Bu gelişme yer tabanlı gökbilim çalışmaları için kötü bir haber.

Uydu parlaklığı ölçümüne katılın

BlueWalker 3’ün anteni açıldıktan sonra gece gökyüzündeki en parlak nesneler arasında olması bekleniyor. Amatör gökbilimciler, bu uydunun parlaklığını kaydetmeye yardımcı olarak, parlak uyduların gece gökyüzümüz ve gökbilim çalışmaları üzerindeki etkilerine dikkat çekmeyi hedefliyorlar.

Gözlemcilerin genel geçiş tahminleri oluşturmasının birkaç yolu var. heavens-above.com/ web sitesi, yeni fırlatılan uydularla ilgili yörünge bilgileriyle sık sık güncelleniyor. Kullanıcılar konumlarının enlem ve boylamını girer ve uzay aracı yollarını gösteren yıldız haritalarıyla birlikte yaklaşan geçişlerin bir listesini alır.

Stellarium ve diğer uygulamalar gibi bazı bilgisayar ya da planetaryum programları da yapay uydu görünürlüğünü tahmin ediyor.  BlueWalker 3’ün bilimsel olarak faydalı parlaklık gözlemleri kaydedilebilir. Starlink ve diğer uzay araçları birkaç yıl önce gökbilimciler için bir sorun haline geldiğinden beri görsel gözlemciler tarafından parlaklık büyüklükleri kaydediliyor.

Amatör gökbilimciler parlaklık verilerini, bu uzay nesnelerini karakterize etmek ve izlemek için kullanabilir. Görünen parlaklık değerleri, güneşlik eklenmesinin ardından Starlink uydularını orijinal tasarımdan daha soluk hale getirdiğini, daha yakın zamanda fırlatılan uydular için bu gölgenin çıkarılmasının ise parlaklıklarını yeniden artırdığını ortaya koydu.

Gözlemciler, bir uydunun parlaklığını, parlaklığı bilinen yakındaki gök cisimlerininkiyle karşılaştırarak belirleyebilirler. Örneğin, BlueWalker 3’ün Altair yıldızından biraz daha sönük göründüğünü (parlaklığı 0.8) ancak Deneb’den (1.2) belirgin şekilde daha parlak olduğunu varsayalım, o zaman uydunun parlaklığı 0.9 olur.

Gökyüzü fotoğrafçıları uydu çizgilerinden etkilenen göksel görüntüleri TrailBlazer web sitesine yükleyerek yapay uyduların incelenmesinde de önemli bir rol oynayabilirler. Washington Üniversitesi’nden Meredith Rawls ve Dino Bektešević bu veri arşivini, IAU’nun uzay aracının yarattığı sorunlara verdiği yanıtın bir parçası olarak geliştiriyorlar.

Trailblazer, etkilenen görüntüleri saklar ve seçilen verileri kaydeder, böylece kullanıcılar uydu çizgili görüntüleri tarih, konum yeri, gökyüzündeki konum ve teleskop gibi diğer parametrelere göre arayabilirler.