Yaşlı İnsanların Beyini de Yeni Hücreler Üretebilir…

68 yaşındaki birinin beyin dokusunda kırmızı renkte parlayan genç nöronlar görülüyor.

Yaşam için gereken yeni nöronlar Sinirbilimdeki en sert tartışmalardan biri, insanların beyinlerinin ergenlik döneminde gelişmeyi bıraktıktan sonra yeni nöronlar yapıp yapamayacağıdır – nörojenez olarak bilinen bir süreç. Şimdi, yeni bir araştırma, ileri yaştaki insanların bile taze beyin hücreleri yapabildiğini ve bu yeni gelenleri tespit etmeyen geçmiş çalışmaların hatalı yöntemler kullanmış olabileceğini ortaya koyuyor.

Toronto, Kanada’daki Hasta Çocuklar Hastanesinde bir sinirbilimci olan Paul Frankland “çalışma, Nörojenezin yaşam boyunca sürdüğüne dair net ve kesin kanıtlar sunuyor” diyor. Araştırmacılar uzun süre nörojenezin, depresyon ve Alzheimer hastalığı gibi beyin bozukluklarının tedavisinde yardımcı olabileceğini umuyorlardı.

Ama geçen yıl, Nature dergisinde yayınlanan bir çalışmada, gelişen çeşitli yöntemler kullanılarak yaşlı kişilerde yeni doğan nöronlar bulunmuştu. Bulgu, öğrenme ve hafızada yer alan bir beyin bölgesi olan kemirgen hipokampüsünde yetişkin nörojenezini inceleyen Frankland gibi sinirbilimciler için önemliydi.  Frankland, “Bu çalışma, bizim çalışmalarımızın uygunluğuyla ilgili sorular ortaya çıkardı” diyor.

Bazı bilim adamları, geçen seneki Nature dergisinin yazarları dahil olmak üzere şüpheci kalıyor. “Bu çalışma değerli veriler içeriyor olsa da, yetişkin insan hipokampusu ikna edici durumunda devam eden yeni nöronların üretimi için kanıt bulamadık” diyor Pittsburgh Üniversitesi’nden bir beyin bilimci olan Shawn Sorrells.

Bir eleştiride, Sorrells’in genç nöronların yeterli bir ölçüsü olmadığını söylediği DCX lekesine dayanıyor, çünkü DCX proteini de olgun hücrelerde ifade ediliyor.

Bu, ekibin çocukluktan beri mevcut olduğunu belirten “yeni” nöronları öne sürdüğünü söylüyor. Yeni çalışmada ayrıca, taze sinir hücrelerini besleyebilecek kök hücre havuzlarına dair kanıt bulunmadığını da belirtti. Dahası, Sorrells, onun ve meslektaşlarının baktığı iki beyin örneğinin sadece 5 saat boyunca sabit olduğunu, ancak hipokampusta genç nöronların kanıtlarını bulamadıklarını söylüyor.

Llorens-Martín, ekibinin, DCX-pozitif hücrelerin gerçekten genç olduğunu ve genç nöronları belirleme kriterlerinde “çok katı” olduklarını doğrulamak için nöronal gelişim ile ilişkili birden fazla protein kullandığını söyledi. Maryland’deki Bethesda’daki Ulusal Zihin Sağlığı Enstitüsü’nün sinirbilimci Heather Cameron, yeni çalışmalara ikna olmaya devam ediyor.

Yeni çalışmada “verinin güzelliğine” dayanarak, “Hayvanlarda gördüğümüz şeylerin insanlarda uygulanabileceğini bilerek hepimizin güvenle ilerleyebileceğini düşünüyorum” diyor. “Bu tartışmayı çözecek mi? Emin değilim. Olmalı mı? Evet.”