Bilim İnsanları Dev Bir Dalganın Galaktik Arka Bahçemizde Nasıl İlerlediğini Takip Ediyor
Bu çizim Radcliffe Dalgasının güneşimizin arka bahçesinde (sarı nokta olarak gösterilmiştir) nasıl hareket ettiğini göstermektedir. Beyaz çizgi dalganın mevcut şeklini ve hareketini temsil eder. Macenta ve yeşil çizgiler, dalganın zaman içinde nasıl hareket etmesinin beklendiğini gösteriyor
Gökbilimciler, galaktik mahallemizde dalgalanan bir dalganın, yıldızların doğuşunda ve ölümünde ve belki de Dünya tarihinde rol oynadığını söylüyor. Radcliffe Dalgası olarak bilinen kozmik dalgalanma, dört yıl önce astronomik verilerde tanımlanmıştı.
Ancak yeni bir çalışmada araştırmacılar, dalganın aslında bir spor stadyumundaki taraftarların sırayla ayağa kalkıp sonrasında oturarak yarattığı dalga hareketi gibi olduğuna dair yeni kanıtlar ortaya koydular.
Harvard-Smithsonian Merkezi’nden ekibin şefi Ralf Konietzka, “Bir stadyumdaki taraftarların Dünya’nın yer çekimi nedeniyle koltuklarına geri çekilmesine benzer şekilde, Radcliffe Dalgası da Samanyolu’nun çekim etkisi nedeniyle salınıyor” dedi.
Adını dalgalanmanın keşfedildiği yer olan Harvard Radcliffe Enstitüsü’nden alan dalga, Samanyolu’nun yaklaşık 9 bin ışık yılı uzunluğundaki kısmına yayılmış bir dizi yıldız kümesinden oluşuyor.
Gökbilimciler 2020 yılında, ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) Gaia uzay teleskopundan alınan verilerdeki kümelerin 3 boyutlu konumları ile aynı bölgedeki toz ve gaz bulutlarının gözlemlerini ilişkilendirerek dalgalı deseni belirlediklerini bildirdiler.
Smithsonian Astrofizik Gözlemevi’nden astrofizikçi Catherine Zucker, “Bu, bildiğimiz en büyük tutarlı yapı ve gerçekten çok yakınımızda. Bunca zamandır oradaydı. Bunu bilmiyorduk çünkü güneşin yakınındaki gaz bulutlarının dağılımına ilişkin bu yüksek çözünürlüklü modelleri 3 boyutlu olarak oluşturamadık” dedi.
Geçmişte gökbilimciler, dalganın zirvesinin çizgiden aşağı doğru yuvarlanıp yuvarlanmadığını belirlemek için yeterli veriye sahip değildi. Bu, örneğin titreşen bir gitar teli tarafından tetiklenen sabit dalganın aksine, ilerleyen dalga olarak bilinen şeydi.
O zamandan bu yana, yıldız kümelerinin hareketi hakkında yapılan ek çalışmalar, gökbilimcilerin Radcliffe Dalgası’nın gerçekten de maksimum 700 ışık yılının üzerinde bir yüksekliğe ulaşan ve kabaca 6 bin 500 ışık yıllık bir ortalama dalga boyuna sahip olan ilerleyen bir dalga olduğu sonucuna varmasına yol açtı.
Zucker, “Artık dalganın neden oluştuğuna dair tüm bu farklı teorileri test edebiliriz” dedi. Konietzka ise, “potansiyel açıklamaların süpernova adı verilen devasa yıldızların patlamalarından, Samanyolu’muzla çarpışan bir cüce uydu galaksisi gibi galaksi dışı rahatsızlıklara kadar” değiştiğini söyledi.
