Sadece görevin ilk imgelerinde bile, bilim insanları zaten “kamp ateşleri” adını verdikleri bu yeni ve çarpıcı fenomeni tespit etmişlerdi. ESA’nın Güneş Yörünge Aracı proje bilimcisi Daniel Müller 16 Temmuz Perşembe günü düzenlenen basın toplantısında yaptığı açıklamada, “Güneşe hiçbir zaman bir kamerayla bu kadar yaklaşılmadı. Bu Güneş Yörünge Aracının uzun ve destansı yolculuğunun başlangıcıdır” dedi.

Güneş Yörünge Aracının bu fotoğrafında “kamp ateşi” adı verilen parlaklıklar görülmektedir ok ile işaretli yer dünya ölçeğini göstermektedir.

Güneş Yörünge Aracı lansmanından sonra ESA, korona virüs pandemisi nedeniyle ajansın destek kapasitesini sınırlayarak uzay aracını devreye alma sürecini kısa bir süre duraklattı. Ancak ara; uzay aracının güneş çevresindeki ilk döngüsüne hazırlık olarak yeniden başlatılmasından ötürü çok uzun sürmedi. Korona virüs ve lansmandan hemen önce bazı enstrüman sorunlarından dolayı, ekip ilk görüntüler için beklentilerini düşük tutmuştu. Belçika Kraliyet Gözlemevi uzay fizikçisi ve Güneş Yörünge Aracı aygıtlarından birinin baş araştırmacısı David Berghmans  “Dürüst olmak gerekirse, yeni bir şey beklemeye hiç cesaret edemedim” dedi.

Güneş Yörünge Aracının 30 Mayıs 2020’deki yakın yaklaşımında alınan bu fotoğraflar, yıldızın şimdiye kadar çekilen en yakın fotoğraflarıdır.

15 Haziran’da yeni yayınlanan görüntüleri üreten ilk yakın yaklaşım (perihelion) manevrası, uzay aracını güneşin 77 milyon km yakınına getirdi; Bu uzaklık Dünya’nın güneş çevresindeki yörüngesinin yaklaşık yarısı kadardır. Görevin sonunda, Güneş Yörünge Aracı yine bu mesafeyi yarıya kadar indirecek. Ama bu ilk görüntüler bile, görkemli manzaralarla doluydu. Berghmans, “En ufak detaylarda orada ne kadar şeyler olduğu şaşırtıcı. Bunu ilk gördüğümüzde inanamadık, kamp ateşleri, karanlık kökcükler (fibril) ve hayaletler gibi gördüklerimize çılgın isimler vermeye başladık. En küçük ölçekte bile çok yeni küçük fenomenler oluyordu” dedi.

Güneşte ‘kamp ateşleri’

30 Mayıs 2020’de Güneş Yörünge Aracı tarafından çekilen güneş tam görünümü. 

Özellikle görevdeki bilim insanları  heyecanlıydılar, çünkü ince detayları sayesinde görüntülerde tamamen yeni bir özellik belirlemişlerdi. Bu yapılar, araştırmacıların “kamp ateşleri” olarak lakap taktıkları, küçük (güneşe göre küçük) patlamalardı. Berghmans’a göre, bu kamp ateşlerinin en küçüğü bir Avrupa ülkesi kadardı.  Berghmans ESA’ya yaptığı açıklamada “Kamp ateşleri Dünya’dan gözlemlediğimiz güneş patlamalarının milyon veya milyar kat daha küçük akrabalarıdır. Güneş ilk bakışta sessiz görünebilir, ancak ayrıntılı olarak baktığımızda, baktığımız her yerde minyatür patlamalar görüyoruz” dedi.

30 Mayıs 2020’de Güneş Yörünge Aracı tarafından çekilen bu görüntü, morötesi güneşin yüksek çözünürlüklü bir fotoğrafını gösteriyor.

Solar Yörünge Aracı bilim insanları, bu kamp ateşlerinin araştırmacıların onlarca yıldır çalıştığı güneş patlamalarının minyatür versiyonları olup olmadığından ve farklı çalışıp çalışmadığından henüz çok emin değiller. Müller, “Herhangi bir bilimsel sonuç çıkarmak için henüz çok erken” dedi. Ancak araştırmacılar, bu kamp ateşlerini daha fazla incelemenin, bilim insanlarının güneşin önemli gizemlerinden birini çözmelerine yardımcı olacağını umuyor: örneğin, güneşin korona olarak adlandırılan dış atmosferi, görünür yüzeyinden neden çok daha sıcak olduğuna bir cevap olabilir.

30 Mayıs 2020’de Güneş Yörünge Aracının Aşırı Morötesi Görüntüleyicisi (EUV) tarafından çekilen bir görüntüsü, güneşin her yerinde “kamp ateşleri” olduğunu gösteriyor. 

Güneşin görünür yüzeyi yaklaşık altı bin  dereceyken, incecik korona tabakası herhangi bir ölçüm sistemi altında milyon derecelere doğru hızla yükselir. Bu bilim insanları için uzun süredir devam eden bir bulmacadır. Çünkü mantıksal olarak, güneş çekirdeğindeki füzyon tepkimeleri oluşturan fırından daha uzak olan bölgeler daha soğuk olmalıdır. Bu problem Güneş Yörünge Aracı ve Parker Güneş Sondası gibi yeni görevlerin üstesinden gelmeleri için beklenen bulmacalardan biri.

Parker Güneş Sondası, bu arada güneşe Güneş Yörünge Aracından çok daha yakın uçacak, ancak teleskopik ekipman taşımıyor, güneşin sadece yakın çevresini ölçecek aletler taşıyor. Berghmans, “Bugün gösterdiğimiz mevcut verilerin yalnızca yaptığımız teknik testlerin yan ürünleri olduğunu hatırlatmak isteriz, bu görüntülerde enstrümanlar henüz tam olarak yapılandırılmamış dahası, güneş şu anda 11 yıllık aktivite döngüsünün en sessiz noktasındadır, bu nedenle Güneş Yörünge Aracının, görev ilerledikçe çalışması için çok daha enerjik olaylara sahip olacağını düşünüyoruz” dedi.

Daha yakın güneş fotoğrafları

Güneş Yörünge Aracının Aşırı Morötesi Görüntüleyicisi tarafından çekilen bu görüntü, güneşte hidrojen tarafından üretilen morötesi radyasyonu gösteriyor ve bilim insanlarına yıldızın olağanüstü sıcak koronası altındaki güneşin alt atmosferini incelemelerine izin vermektedir.  

Toplamda 1.5 milyar dolar civarındaki Güneş Yörünge uzay aracı, güneşe doğru yolculuğuna devam ediyor. Seyir sırasında, uzay aracının yerel enstrümanları sürekli çalışacak, teleskopik görüntüleyiciler fırsatlara bağlı olarak açılıp kapanacak. Daha sonra, Kasım 2021’de bilim insanları ciddiyetle araştırmalarına başlayacak.  Birincisi, Venüs’ü geçerek hedefine daha yakın olmak için birkaç yıl boyunca güneşe gittikçe daha yakın olacak.

Daha sonra, 2025’te uzay aracı, güneş sisteminin ana düzlemini terk edecek ve güneşin kutuplarını görüntülemesine izin veren eğimli bir yörüngeyi takip etmeye başlayacak ve daha önce hiç bu kadar ayrıntılı görülemeyen gözlemler gerçekleştirecek.

Ancak bilim insanları, gelecekteki görüntüler için daha bilimsel bir perspektife sahipken, görevdeki ilk görüntüler hakkında hala özel şeyler düşünüyorlar. Müller, “Başladığımız gece, Güneş Yörünge Aracı gidip güneş sisteminin uzak kısımlarını keşfedecek ve güneşi tamamen farklı bir perspektiften görecekti. Sanki uzay aracı bize yolculuğundan bir kartpostal göndermiş gibiydi” dedi.