Gökbilimciler hareketli süper kütleli bir kara delik tespit ettiler
Şimdi, Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi’ndeki araştırmacılar, hareket halindeki süper kütleli bir kara deliğin bugüne kadarki en net durumunu belirlediler.
Çalışmayı yöneten Astrofizik Merkezi’nden bir gökbilimci olan Dominic Pesce, “Süper kütleli kara deliklerin çoğunun hareket etmesini beklemiyoruz; genellikle sadece oturmaktan memnunlardır. Çünkü o kadar ağırlar ki, onları harekete geçirmek zordur.
Örneğin bir bowling topunu harekete geçirmenin bir pinpon topuna vurmaktan ne kadar daha zor olduğunu düşünün. En sıradanı Güneşimizin kütlesinin birkaç milyon katıdır. Yani, oldukça güçlü bir tekme gerekir” diyor.
Pesce ve arkadaşları, süper kütleli kara deliklerin ve galaksilerin hızlarını karşılaştırarak son beş yıldır bu nadir oluşumu gözlemlemek için çalışıyorlar. Ekip, araştırmaları için başlangıçta 10 uzak galaksiyi ve çekirdeklerindeki süper kütleli kara delikleri inceledi. Toplama disklerinde su içeren kara delikleri, kara deliğin içine doğru dönen spiral yapıları özellikle incelediler.
Kara deliklerin hızları, içinde bulundukları galaksilerin hızlarıyla aynı olmaları beklenir. Eğer böyle değilse, bu kara deliğin rahatsız edildiği anlamına gelir. Su kara deliğin etrafında dönerken, mazer olarak bilinen lazere benzer bir radyo ışığı huzmesi üretir.
Pesce ve arkadaşları, çok uzun tabanlı interferometre (VLBI) olarak bilinen bir teknik kullanarak birleşik radyo antenleri ağı ile çalıştılar. Astrofizikçiler böylece bir kara deliğin hızını çok hassas bir şekilde ölçebileceklerini düşündüler.
Gerçekten de bu teknik, ekibin 10 süper kütleli kara delikten dokuzunun hareketsiz olduğunu belirlemesine yardımcı oldu. Ancak biri hemen göze çarpıyordu ve hareket halinde olduğu görülüyordu.
Dünya’dan 230 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bu kara delik, J0437 + 2456 adlı bir galaksinin merkezinde yer almaktadır. Kütlesi Güneşimizin yaklaşık üç milyon katıdır. Ekip, Arecibo ve Gemini Gözlemevleri ile yapılan takip gözlemlerini kullanarak ilk bulgularını doğruladı.
Süper kütleli kara delik, J0437 + 2456 galaksisinin içinde saatte yaklaşık 177 bin km’lik bir hızla hareket ediyordu. Ancak harekete neyin sebep olduğu bilinmemektedir. Ekip iki olasılık olduğundan şüpheleniyor.
Çalışmaya katılan Ulusal Radyo Astronomi Gözlemevi’nden radyo gökbilimci Jim Condon, “İki süper kütleli kara deliğin birleşmesinin ardından gözlemliyor olabiliriz. Böyle bir birleşme sonuçta, yeni doğan kara deliğin geri tepmesine neden olabilir ve biz onu geri tepme eylemi sırasında veya yeniden yerleşirken izliyor olabiliriz” diyor.
Ama başka, belki daha da heyecan verici bir olasılık vardı: kara delik bir ikili sistemin parçası olabilirdi. Gerçekten orada bulunmaları gerektiği yönündeki her beklentiye rağmen, bilim insanları ikili süper kütleli kara deliklerin açık örneklerini belirlemekte zorlandılar.
Pesce, “J0437 + 2456 galaksisinde görebildiğimiz şey, böyle bir kara delik çiftlerinden biridir, diğeri ise maser emisyonunun olmaması nedeniyle radyo gözlemlerimize gizlenmiştir” diyor. Sonuçta, bu süper kütleli kara deliğin olağandışı hareketinin gerçek nedenini belirlemek için daha fazla gözlem yapılması gerekecek.