Nobel Fizik Ödülü, ‘evrenin en karanlık sırlarını’ ortaya çıkaran kara delik keşifleri için verildi
Oxford Üniversitesi’nde merhum Stephen Hawking ile çalışan bir profesör olan Penrose, kara deliklerin fiziksel bir gerçeklik olması gerektiğini gösterdi – Einstein’ın genel görelilik teorisini kanıtladı. Genzel ve Ghez, galaksimiz Samanyolu’nun merkezinde süper kütleli bir kara delik keşfetti.
York Üniversitesi’nde doğa felsefesi profesörü olan Tom McLeish, Londra’daki Bilim Medya Merkezinde yaptığı konuşmasında “Penrose, Genzel ve Ghez ile birlikte bize kara deliklerin hayranlık uyandıran, matematiksel olarak yüce ve gerçekten var olduğunu gösterdiler” dedi.
Bu yılki Nobel Fizik Ödülü Roger Penrose, Reinhard Genzel ve Andrea Ghez’e verildi.
Kazanan dördüncü kadın
New York’ta doğan ve Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi’nde profesör olan Ghez, Nobel fizik ödülü kazanan dördüncü kadın. Donna Strickland’ın lazer fiziği alanında çığır açan buluşlar için 2018’deki kazandığı ödülü saymazsak Nobel Fizik Ödülü 55 yıl sonra ilk kez bir kadına verildi.
Açıklamadan sonra Ghez, “Sanırım bugün işimin öğretim tarafıyla ilgili kendimi her zamankinden daha tutkulu hissediyorum. Çünkü genç nesli sorgulama ve düşünme yeteneklerinin dünyanın geleceği için çok önemli olduğuna ikna etmek çok önemli. Ödülü aldığım için çok heyecanlıyım ve Nobel Ödülü’nü kazanan dördüncü kadın dediğiniz gibi olmakla ilgili sorumluluğu çok ciddiye alıyorum. Umarım sahadaki diğer genç kadınlara ilham verebilirim. Bu pek çok zevkli bir alan ve eğer bilim konusunda tutkuluysanız, yapılabilecek çok şey var” dedi.
Ghez, Nobel Fizik Ödülü alan dördüncü kadındır.
Nobel komitesi tarafından iki kez onurlandırılan tek kadın olan Marie Curie, 1903 Nobel Fizik Ödülü ve 1911 Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı. Maria Goeppert Mayer, nükleer kabuk yapısıyla ilgili keşifler nedeniyle 1963’te fizik ödülünü kazanan diğer tek kadındı.
‘Bilim kurgu’ değil
İngiltere’nin Colchester kentinde doğan Penrose, uzay ve zamanın Büyük Patlama ile başlayıp kara deliklerde biteceğini öne sürmek ve Einstein’ın görelilik teorisini kuantum teorisiyle birleştirmek için fizikçi arkadaşı Hawking ile birlikte çalıştı.
Clarivate’te analist olan David Pendlebury araştırma alıntılarına dayanarak “Nobel mirası, komitenin ölümünden sonra ödül veremeyeceğini şart koşuyor. Profesör Hawking’in katkılarından hem Penrose hem de Genzel-Ghez bölümlerinde Nobel’in bilimsel arka planından bahsediyor ve İngiliz fizikçiye ‘selam’ veriyorlar” dedi.
Almanya, Bad Homburg vor der Höhe’de doğan Genzel ise, Almanya, Garching’deki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’nde direktör ve California Üniversitesi, Berkeley’de profesördür.
Ghez ile birlikte, gökadamızın merkezindeki yıldızların yörüngelerini yaklaşık 4 milyon güneş kütlesi büyüklüğünde olan görünmez ve son derece ağır bir nesnenin yönettiğini keşfettiler. Süper kütleli bir kara delik, şu anda bilinen tek açıklamadır. Geçen yılki Nobel fizik ödülü de kozmoloji alanında verilmiş ve İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyesi olan İsveçli gökbilimci Bengt Gustafsson, alanın zenginliğini yansıttığını söylemişti.
Şimdilerde yetmişli yaşlarda olan Gustafsson, “O günlerde, kara delikler Einstein’ın denklemlerine resmi bir çözümdü. Herhangi bir fiziksel gerçek karşılığı olduğuna inanmamıştık. Özellikle Penrose, var olabileceklerini gösterdi. Kara delikleri doğrudan görmüyoruz, etkilerini görüyoruz ve harikalar. Bunlar uzaydaki en parlak nesnelerdir” dedi.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyesi Ulf Danielsson, 6 Ekim’de İsveç’in Stockholm kentinde yapılan duyurunun ardından yapılan basın toplantısında konuşurken.
Danielsson bu yılki Fizik Nobel Ödülü’nü açıklarken, “İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, üç ödül sahibi, bu yılki ödülü – 10 milyon İsveç kronunu (1,1 milyon $) – ‘evrendeki en egzotik olaylardan biri’ hakkındaki keşifleri için paylaşıyorlar” dedi.
