NGC 1309 Gökadası. 

Süpernova olayı, bir yıldızın yıkıcı patlamasıdır. Süpernova patlamalarının farklı türleri vardır. Termonükleer süpernova olarak da bilinen Tip Ia süpernova, ikili yıldız sistemlerinde meydana gelir. Ia tipi bir süpernovayı tetiklemek için iki yıldızdan birinin beyaz cüce olması gerekir.

Diğer yıldız ise genellikle Güneşimiz gibi düşük kütleli bir yıldızdır veya kırmızı dev bir yıldız da olabilir. Tip Ia süpernovaları, beyaz cüce bir yıldızın tamamen yok edildiğinin sinyalcisidir ve patlamadan geride hiçbir şey kalmaz.

Gökbilimciler NASA/ESA Hubble Uzay Teleskopu ile süpernova (SN) 2012Z’nin bulunduğu yere baktıklarında, yıldızın patlamadan sağ çıktığını keşfettiler ve şok oldular. Yıldız, sadece hayatta kalmayı başarmakla kalmamış, süpernovadan sonra öncekinden daha da parlaklaşmıştı.

SN 2012Z, Tip Iax süpernova adı verilen bir tür termonükleer patlamadır. Onlar daha geleneksel Tip Ia’nın daha sönük, daha zayıf kuzenleridir. Daha az güçlü ve daha yavaş patlamalar oldukları için, bazı gökbilimciler bunların başarısız Tip Ia süpernovaları olduğu teorisini ortaya atmıştır. Yeni gözlemler de bu hipotezi doğrulamaktadır.

SN 2012Z, Eridanus (Irmak) takımyıldızında yaklaşık 110 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan yıllar boyunca birçok Hubble görüntüsünde derinlemesine incelenmiş ve sarmal bir gökada olan NGC 1309‘da Ocak 2012’de tespit edilmiştir.

Hubble görüntüleri, eski görüntülere göre hangi yıldızın patlayan yıldıza karşılık geldiğini belirlemek için ortak bir çabayla 2013 yılında elde edilmiştir. 2014 yılında bu verilerin analizi başarılı olmuş ve bilim insanları SN 2012Z’nin tam konumunu tanımlayabilmişlerdir. Bu, bir beyaz cüce süpernovası ata yıldızının tanımlandığı ilk sefer olmuştur.

Las Cumbres Gözlemevi araştırmacısı Dr. Curtis McCully, “En son Hubble verilerini aldığımızda iki şeyden birini görmeyi bekliyorduk. Yıldız ya tamamen gitmiş olurdu ya da belki hala orada olurdu, yani patlama öncesi görüntülerde gördüğümüz yıldız patlayan yıldız değildi. Kimse hayatta kalan ve daha parlak bir yıldız görmeyi beklemiyordu. Bu gerçek bir bilmeceydi” dedi.

Dr. McCully ve meslektaşları, yarı patlamış yıldızın çok daha büyük bir duruma kadar şiştiği için daha parlak hale geldiğini düşünüyor. SN 2012Z tüm malzemeyi havaya uçuracak kadar güçlü değilmiş ki, bu yüzden bir kısmı bağlı kalıntı olarak adlandırılan şeye geri dönmüş oluyordu.

Zamanla, yıldızın daha az kütleli ve daha büyük olan başlangıç ​​durumuna yavaş yavaş dönmesi bekleniyor (paradoksal olarak, beyaz cücelerin kütleleri ne kadar azsa, çapları o kadar büyük olur).

Onlarca yıldır gökbilimciler, beyaz bir cücenin, Chandrasekhar sınırı olarak adlandırılan ve güneşin kütlesinin yaklaşık 1,4 katı olan belirli bir boyuta ulaştığında Tip Ia süpernova olarak patladığını düşündüler.

Pek çok süpernovanın bundan daha az kütleli olduğu tespit edildiğinden ve yeni teorik fikirler onların patlamasına neden olan başka şeyler olduğunu gösterdiğinden, bu model son birkaç yılda biraz gözden düşmüştür.

Gökbilimciler, şimdilerde yıldızların patlamadan önce Chandrasekhar sınırına yaklaşıp yaklaşmadığından artık emin değildir. Araştırmacılar, nihai sınıra kadar olan bu büyümenin tam olarak SN 2012Z’ye olan şey olduğunu düşünüyor.

Dr. McCully, “Tip Ia süpernova için çıkarımlar çok derindir. Süpernovaların en azından sınırlarına kadar büyüyebileceğini ve patlayabileceğini bulduk. Yine de patlamalar zayıf, en azından bazı zamanlarda. Şimdi bir süpernovayı neyin başarısız ve Tip Iax yaptığını ve bir Tip Ia olarak neyin başarılı olduğunu anlamamız gerekiyor” dedi.