Karanlık Enerji Kamerası Vela Süpernova Kalıntısının Devasa Görüntüsünü Yakaladı
Ulusal Bilim Vakfının (NSF) bir programı olan Cerro Tololo Gözlemevi’ndeki Víctor M. Blanco 4-m teleskopundaki güçlü Karanlık Enerji Kamerasını (DECam) kullanan gökbilimciler, Vela süpernova kalıntısının 1.3 gigapiksellik (1 milyar piksel= 1 gigapiksel) devasa bir görüntüsünü oluşturdular.
Bu DECam görüntüsü, Vela’nın güney takımyıldızında 800 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir süpernova patlamasının kalıntısı olan Vela süpernova kalıntısını göstermektedir.
Yukardaki görüntü yaklaşık 11 bin yıl önce Vela takımyıldızında patlayan olağanüstü bir yıldızın hikayesini yansıtmaktadır. Vela (Yelken) süpernova kalıntısı (Vela SNR), gökyüzündeki en iyi incelenen ve Dünya’ya en yakın olan süpernova kalıntılarından biridir.
Ata yıldızı, güney takımyıldızı Vela’da 11 bin ila 12 bin 300 yıl önce patlamıştır. Bu süpernova kalıntısının 1968’de Avustralyalı gökbilimciler tarafından yapılan Vela Pulsarı ile ilişkisi, süpernovaların nötron yıldızları oluşturduğuna dair doğrudan gözlemsel kanıttı.
Gökbilimciler yaptıkları açıklamada, “Yıldız 11 bin yıl önce patladığında, dış katmanları şiddetle sıyrıldı ve çevredeki bölgeye fırlatıldı; bu da bugün hala görülebilen şok dalgasını tetikledi” dediler.
“Şok dalgası çevredeki bölgeye doğru genişledikçe, sıcak, enerji yüklü gaz patlama noktasından uzaklaştı, yıldızlararası ortamı sıkıştırdı ve görüntüde görülen ince mavi ve sarı filamentleri üretmek için yıldızlararası ortamla etkileşime girdi” diye eklediler.
Vela Süpernova Kalıntısına doğru uzayda yolculuk.
Vela SNR, neredeyse 100 ışık yılı boyunca uzanan ve gece gökyüzünde dolunay çapının yirmi katı kadar uzanan devasa bir yapıdır. Yıldız son anlarındaki dramatik sürecine rağmen, varoluştan tamamen silinmemiştir.
Yıldızın çekirdeği, dış katmanlarını döktükten sonra çökerek bir nötron yıldızına dönüşür; bu gökcismi, nötron oluşturmak üzere bir araya gelen proton ve elektronlardan oluşan ultra yoğun bir toptur.
Vela pulsarı adı verilen bu nötron yıldızı artık Güneş gibi bir yıldızın kütlesinin yalnızca birkaç km çapındaki bir kürenin içinde yer aldığı aşırı yoğunlaştırılmış bir nesne haline gelmiştir.
Yukardaki görüntünün sol alt bölgesinde yer alan Vela pulsarı, binlerce gök komşusundan ayırt edilemeyen nispeten sönük bir yıldızdır artık.
Yeni 1,3 gigapiksellik Vela Süpernova Kalıntısı görüntüsünde bulunan en ilginç nesnelerden bazıları.
Vela SNR’nin yeni görüntüsü, şimdiye kadar açıklanmış olan en büyük DECam görüntüsü olup, şaşırtıcı bir şekilde 1,3 gigapiksel içermektedir.
Görüntüdeki çarpıcı kırmızılar, sarılar ve maviler, her biri belirli bir ışık rengini toplayan 3 ayrı DECam filtresinin kullanılmasıyla elde edilmiştir.
Her filtreyle ayrı görüntüler çekilmiş ve genişleyen gaz bulutu boyunca yılan gibi kıvrılan karmaşık ağ benzeri filamentleri gösteren bu yüksek çözünürlüklü renkli görüntüyü oluşturmak için üst üste istiflenmiştir.
