Bu keşif artık gezegenlerin, yıldızlarının ölümüyle sonuçlanan şiddetli dalgalanmadan zarar görmeden hayatta kalabileceklerine dair doğrudan bir kanıt olabilir. Bu araştırmaya göre gökbilimciler, beyaz cüce olarak bilinen süper yoğun bir yıldız cesedinin etrafında dönen sağlam bir dev gezegenin işaretlerini tespit ettiler. WD 1856 adı verilen söz konusu beyaz cüce, Dünya’dan yaklaşık 80 ışık yılı uzaklıkta yer alan üç yıldızlı bir sistemin parçasıdır.

Yeni tespit edilen, Jüpiter boyutunda öte gezegen adayı WD 1856 b, beyaz cüceden yaklaşık yedi kat daha büyüktür ve her 34 saatte bir yıldızın etrafını turlamaktadır. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde astronomi profesörü olan Andrew Vanderburg, “WD 1856 b bir şekilde beyaz cücesine çok yaklaşmış ve tek parça halinde kalmayı başarmıştır.

Beyaz cüceye dönüşüm sürecinde yıldız yakınındaki gezegenleri yok eder ve daha sonra çok yakınlaşan her şey, genellikle yıldızın muazzam çekimi tarafından parçalanır. WD 1856 b’nin bu kaderlerden biriyle karşılaşmadan şu anki konumuna nasıl geldiğine dair hâlâ birçok sorumuz var” dedi.

Beyaz cüce yıldızın yakınında bulunan dev gezegen – Oraya nasıl geldi? Vanderburg ve meslektaşları, WD 1856 b’yi NASA’nın Transiting Exoplanet Survey Satellite’i (TESS) kullanarak buldular. Bu uydu, geçiş yaparken veya yıldızlarının yüzlerini uzay aracının perspektifinden geçerken neden oldukları küçük parlaklık düşüşlerine dikkat ederek yabancı dünyaları aramaktadır.Ekip daha sonra, gözlemevinin Ocak 2020’de hizmet dışı bırakılmasından kısa bir süre önce Spitzer Uzay Teleskobunu kullanarak sistemi kızılötesi ışıkta inceledi. Spitzer verileri, WD 1856 b’nin kendi başına kızılötesi ışıma yaymadığını gösterdi, bu da nesnenin düşük kütleli bir yıldız veya kahverengi bir cüce yerine bir gezegen olduğunu, gezegenler ve yıldızlar arasındaki puslu çizgiyi aşan bir nesne olduğunu gösteriyordu.

Yine de WD 1856 b, daha fazla analiz veya gözlemle onaylanmayı bekleyen şimdilik aday gezegen olmaya devam ediyor. Aslında beyaz cücelerin, onları oluşturan süreci göz önünde bulundurduğunuzda, TESS ve diğer gezegen avcıları için umut verici hedefler olmasını beklemezsiniz.

Güneş benzeri yıldızların hidrojen yakıtı tükendiğinde, yakınlarda dönen her şeyi yutan ve yakan kırmızı devlere dönüşürler. Örneğin, bizim güneşimiz bundan yaklaşık 5 milyar yıl sonra kırmızı bir dev olduğunda Merkür’ü, Venüs’ü ve belki de Dünya’yı yok edecektir. Kırmızı devler sonunda, güneşimizin kütlesini Dünya’dan biraz daha büyük bir küreye sığdıran beyaz cücelere dönüşürler.

Bu nedenle WD 1856 b’nin mevcut konumunda oluşmadığını söylemek daha güvenlidir; nesne WD 1856’nın kırmızı dev aşamasından asla kurtulamazdı. Nitekim, çalışma ekibinin hesaplamaları, aday gezegenin yıldızdan şu anki konumundan yaklaşık 50 kat daha uzakta doğmuş ve sonra buraya göç etmiş olması gerektiğini gösteriyor.

Hawaii’deki uluslararası Gemini Gözlemevi’nde gökbilimci yardımcısı olan Siyi Xu açıklamasında, “Beyaz cüceler doğduktan sonra, asteroitler ve kuyruklu yıldızlar gibi uzaktaki küçük nesnelerin bu yıldızlara doğru dağılabildiğini uzun zamandır biliyoruz. Genellikle beyaz bir cücenin güçlü çekimi ile parçalanırlar ve bir enkaz diskine dönüşürler.

Andrew bana bu sistemden bahsettiğinde bu yüzden çok heyecanlandım. Gezegenlerin de içeriye dağılabileceğine dair ipuçları gördük, ancak bu, tüm yolculuğu bozulmadan yapan bir gezegeni ilk kez görüyoruz” dedi. WD 1856 b’yi içe doğru iten şeyin ne olduğu belli değil. Nature dergisinde (https://www.nature.com/articles/s41586-020-2713-y) 16 Eylül’de yayınlanan yeni çalışmada, olasılıklar arasında WD 1856 sistemindeki diğer iki yıldızdan gelen dürtüler ve izinsiz giren bir “haydut yıldız” ile kısa bir etkileşim yer alıyor.Ancak Pasadena’daki California Institute of Technology’de gezegen bilimcisi Juliette Becker, “En olası vaka WD 1856 b’nin orijinal yörüngesine yakın birkaç Jüpiter büyüklüğünde cisim içeriyor olması. Bu kadar büyük nesnelerin çekimi etkisi, bir gezegeni içe doğru devirmek için ihtiyaç duyacağınız istikrarsızlığa kolayca izin verebilir. Ancak bu noktada, veri noktalarından daha fazla teorimiz var” dedi. Çalışma ekibi üyeleri, WD 1856 sisteminde başka hiçbir gezegen tespit edilmediğini, ancak bu hiçbirinin olmadığı anlamına gelmediğini söyledi.

WD 1856 b’nin görünen varlığı, gezegen bilimcileri ve astrobiyologlar için heyecan verici sonuçlar doğuruyor. Örneğin, bir gaz devi güneş benzeri bir yıldızın ölümünden sağ çıkabiliyorsa, o zaman yanmış cesedin yeterince yakınına toplanıp önemli bir sıcaklık emerek, kayalık, Dünya benzeri bir dünya da bunu yapamaz mı?

Vanderburg ve diğer araştırmacılar, The Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan bir yardımcı makalede bu olasılığı araştırdılar. Cornell Üniversitesi araştırmacıları Lisa Kaltenegger ve Ryan MacDonald liderliğindeki ekip, NASA’nın yaklaşmakta olan James Webb Uzay Teleskobunun WD 1856’nın “yaşanabilir bölgesinde” yörüngede dönen varsayımsal kayalık bir dünyada alabileceği görünümü simüle etmek için bilgisayar modellemesini kullandılar.Sıvı su barındıran bir dünyanın yüzeyinde Yaşanabilir bölge kararlı olabilir, yörünge mesafeleri bize sağ kalma aralığını gösterir. Araştırmacılar, Ekim 2021’de faaliyete geçmesi planlanan 9,8 milyar dolarlık amiral gemisi gözlemevi olan Webb’in, sadece beş geçişi gözlemledikten sonra böyle bir gezegenin havasındaki oksijen ve karbondioksit imzalarını tespit edebileceğini belirlediler.

Cornell’in Carl Sagan Enstitüsü müdürü Kaltenegger, açıklamasında “Daha da etkileyici bir şekilde, Webb böyle bir dünyada biyolojik aktiviteyi potansiyel olarak gösteren gaz kombinasyonlarını 25 geçiş gibi kısa bir sürede tespit edebildi. WD 1856 b, gezegenlerin beyaz cücelerin kaotik geçmişlerinde hayatta kalabileceğini öne sürüyor.

Doğru koşullarda, bu dünyalar yaşam için elverişli koşulları Dünya için tahmin edilen zaman ölçeğinden daha uzun süre koruyabilirler. Artık bu ölü yıldız çekirdeklerin yörüngesinde dönen dünyalar için birçok yeni ilgi çekici olasılığı keşfedebiliriz” dedi.