Aquila takımyıldızındaki yaşlı dev bir yıldızın yalpalama hareketi, onun hareketsiz bir kara delik ile yörünge dansı yaptığını ortaya çıkardı ve bu, Gaia tarafından tespit edilen üçüncü hareketsiz kara delik.

Araştırmacılar, Gaia BH3’ün kütlesini doğrulamak için Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Şili’nin Atacama Çölü’ndeki Çok Büyük Teleskobunu ve yer tabanlı gözlemevlerini kullandılar. Çalışmaları aynı zamanda bu kadar büyük kara deliklerin nasıl ortaya çıktığına dair yeni ipuçları da sundu.

Paris Gözlemevi’nden Dr. Pasquale Panuzzo, “Kimse yakınlarda gizlenen ve şimdiye kadar tespit edilmemiş yüksek kütleli bir kara delik bulmayı beklemiyordu.. Bu, araştırma hayatınızda bir kez yapacağınız türden bir keşif” dedi.

Antik yıldızların sırları

Galaksimizdeki en büyük kara delik unvanı her zaman Samanyolu’nun merkezinde yer alan ve Güneş’in yaklaşık 4 milyon katı kütleye sahip süper kütleli kara delik olan Sagittarius A*’ya ait olacaktır.

Süper kütleli kara deliklerin oluşma süreci tam olarak anlaşılamamıştır, ancak bir teori bunun büyük kozmik bulutlar çöktüğünde meydana geldiğini ileri sürmektedir.

Büyük yıldızlar öldüğünde yıldız kara delikleri oluşur. Yani Gaia BH3, galaksimizdeki büyük bir yıldızın ölümünden oluşan en büyük kara deliktir.

Samanyolu galaksisinde gözlenen yıldız kara delikleri ortalama olarak Güneş’in yaklaşık 10 katı kadar kütleye sahiptir. Gaia BH3 keşfedilene kadar galaksimizde bilinen en büyük yıldızsal kara delik, Güneş’in 21 katı kütlesindeki Cygnus X-1’di.

Gaia BH3, gökbilimcilerin standartlarına göre galaksimizde olağanüstü bir keşif olsa da, kütle olarak çok uzak galaksilerde bulunan nesnelere benzer.

Bilim insanları, galaksimizdeki kara deliğin hızla döndüğünü ve uzay-zamanı da beraberinde sürüklediğini söylüyor.

Gaia BH3’ün yörüngesindeki yıldız, muhtemelen 13,8 milyar yıl önce evreni yaratan büyük patlamadan sonraki ilk 2 milyar yılda oluştu.

Samanyolu’nun diskindeki birçok yıldızın tersi yönde hareket eden yıldızın yörüngesi, onun 8 milyar yıldan fazla bir süre önce Samanyolu ile birleşen küçük bir galaksinin parçası olduğunu gösteriyor.

Ekip, araştırmanın şimdi diğer gökbilimcilerin devasa kara deliği incelemesine ve 2025’in sonlarında yayınlanması planlanan Gaia verilerinin geri kalanını beklemek zorunda kalmadan onun daha fazla sırrını ortaya çıkarmasına olanak tanıyacağını umuyor.

ESA bilim direktörü Carole Mundell, “Gaia’nın gökbilim üzerindeki dönüştürücü etkisini görmek etkileyici. Keşifleri, Samanyolu boyunca bir milyardan fazla yıldızın olağanüstü derecede hassas, çok boyutlu bir haritasını oluşturmak olan görevin asıl amacının çok ötesine ulaşıyor” dedi.