Dünya’nın kütlesinin altı katı büyüklüğünde bir gezegen olan HD 20794 d, sadece 20 ışık yılı uzaklıktaki Güneş benzeri bir yıldızın yörüngesinde dönüyor. Varlığı, tespit teknolojisinin sınırlarını aşan yıllar süren titiz analizler sonrasında doğrulandı.
Yaşanabilir bölgede yer almasına rağmen, eliptik yörüngesi gerçek yaşam potansiyelini belirlemede zorluklar sunmaktadır. Gelecekteki teleskoplar yakında atmosferine dair daha derin bilgiler sağlayabilir ve bu da bunu son yıllardaki en heyecan verici dış gezegen keşiflerinden biri haline getirebilir.
Yaşanabilir Bölgede Yeni Bir Gezegen
Yeni doğrulanan gezegen HD 20794 d, Dünya’nın kütlesinin yaklaşık altı katıdır ve sadece 20 ışık yılı uzaklıktaki Güneş benzeri bir yıldızın yörüngesindedir.
Konumu, sistemin yaşanabilir bölgesi içinde yer alır; bu bölge, yaşamı desteklemek için önemli bir faktör olan sıvı suyun var olmasına izin verebilecek koşullara sahiptir.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Michael Cretignier “Yaşanabilir bir bölgede yer alması ve Dünya’ya nispeten yakın olması nedeniyle bu gezegen, potansiyel yaşamı gösteren biyolojik belirtileri aramak için dış gezegenlerin atmosferlerini karakterize edecek gelecekteki görevlerde önemli bir rol oynayabilir” dedi.
Gezegenin ilk işaretleri, Dr. Michael Cretignier’in Şili’nin La Silla Gözlemevi’ndeki Yüksek Doğruluklu Radyal Hız Gezegen Araştırmacısı (HARPS) spektrografından arşivlenmiş verileri analiz ettiği 2022 yılında ortaya çıkmıştı.
HARPS, nesnelerin ışığı nasıl emdiğini ve yaydığını ölçerek gökbilimcilerin gezegensel etkileri tespit etmesine yardımcı olur. Dr. Cretignier, ana yıldızın ışık spektrumunda periyodik kaymalar gözlemledi ve bu da bir gezegenin kütle çekim kuvvetini düşündürdü.
Ancak sinyal zayıftı ve bunun gerçek bir gezegenden, yıldız aktivitesinden veya hatta bir cihaz hatasından kaynaklanıp kaynaklanmadığı konusunda belirsizlik oluşturmuştu.
Gezegenin Varlığını Doğrulamak
Varlığını doğrulamak için uluslararası bir ekip, HARPS ve halefi olan Şili’deki bir diğer yüksek hassasiyetli cihaz olan ESPRESSO’dan 20 yılı aşkın kesin ölçümleri inceledi.
Bu araçlar, yıldız ışığındaki küçük kaymaları tespit etmede dünyanın en gelişmişleri arasındadır ve araştırmacıların gezegen sinyallerini arka plan gürültüsünden ayırt etmelerine olanak tanır.
Dr. Cretignier, “Yıllarca veri analizi üzerinde çalıştık, kademeli olarak tüm olası kirlenme kaynaklarını analiz ettik ve ortadan kaldırdık” dedi.
Gezegensel sinyali arka plan gürültüsünden ve ince aletsel etkilerden ayırt etmek için gelişmiş işleme yöntemleri ve titiz analizler gerekiyordu. İki enstrümandan elde edilen sonuçları birleştirerek, keşif nihayet doğrulandı.
HD 20794 d’nin yörüngesi onu HD 20794 sisteminin yaşanabilir bölgesine yerleştiriyor, yani yüzeyinde sıvı su bulunduracak kadar yıldızından doğru uzaklıkta.
Heyecan Verici, Ancak Belirsiz Bir Gelecek
Dr. Cretignier, “Gezegenin varlığını doğrulayabildiğimizde benim için doğal olarak büyük bir sevinç oldu. Ayrıca bir rahatlamaydı, çünkü orijinal sinyal spektrografın tespit sınırındaydı, bu yüzden o zamanlar sinyalin gerçek olup olmadığına tamamen ikna olmak zordu” dedi.
“Heyecan verici bir şekilde, bize yakınlığı sadece 20 ışık yılı gelecekteki uzay görevlerinin onun bir görüntüsünü elde etmesi için umut olduğu anlamına geliyor” diye ekledi.
Gezegen sistemin yaşanabilir bölgesinde yer alsa da, yaşam barındırıp barındırmayacağını söylemek için henüz çok erken. Çoğu gezegenin aksine, HD 20794 d’nin yörüngesi dairesel değil eliptiktir.
Yıldızına olan uzaklığı önemli ölçüde değişir ve bu da gezegenin yıl boyunca yaşanabilir bölgenin dış kenarından iç kenarına doğru hareket etmesine neden olur.
Gelecekteki Keşifler İçin Önemli Bir Hedef
Her durumda, HD 20794 d, güneş sistemimizin dışında yaşam belirtileri tespit etmek için tasarlanmış yaklaşan uzay projeleri için paha biçilmez bir test vakası sağlayacaktır.
Bunlar arasında Extremely Large Telescope, (ELT) Habitable Worlds Observatory ve Large Interferometer For Exoplanets (LIFE) yer almaktadır.
Bu cihazlar, yaşama işaret eden belirgin “biyolojik imzalar” için yaşanabilir bölgedeki yakın Dünya benzeri gezegenlerin atmosferini gözlemleyecektir.
Dr. Cretignier: “İşim esas olarak bilinmeyen dünyaları bulmaktan oluşsa da, bilim insanlarının bu yeni keşfedilen gezegen hakkında neler söyleyebileceğini duymaya çok hevesliyim. Özellikle de bildiğimiz en yakın Dünyalardan biri olması ve kendine özgü yörüngesi göz önüne alındığında.”
