Gezegen gelgit kuvvetleriyle yıldızına çekimsel kilitlenmişti. Yani gezegenin aynı tarafı her zaman yıldızının aynı yönüne bakarak dönerler. Bu, uydumuz Ay’ın Dünya yörüngesindeki hareketine benzer. Gezegenin yıldıza bakan gündüz tarafında, sıcaklıklar 3.140 dereceden fazlaydı. Gökbilimciler, Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskop’unu (VLT) ve Şili’nin Atakama Çölü’nde yer tabanlı bir teleskop olan ESPRESSO enstrümanını kullanarak, öte gezegeni ve atmosferini gözlemleyerek orada demir olduğunu tespit ettiler.
Ne kadar sıcak? Bilinen en sıcak gezegen. O kadar sıcak ki kendi moleküllerini parçalıyor.
Araştırmacılar gezegenin, molekülleri atomlara ve metalik buhara dönüştürecek kadar sıcak olan gündüz tarafının demir buharı oluşturduğuna inanıyorlar. Hızlı rüzgarlar demir buharını, nispeten düşük sıcaklıkların görüldüğü (2.240 derece) gece kenarına taşır. Demir buharı bulutlarda yoğunlaşarak sıvı demir yağmurlarına neden olur ve bu da atmosferde gözlemlenen demiri oluşturur.
Araştırmacılar özellikle, demir buharının gezegenin sürekli gece tarafına geçtiğini ancak gecenin gündüze döndüğü bir “demir emme hattı” olduğunu not ettiler. Ehrenreich, “Şaşırtıcı bir şekilde, sabah demir buharını görmüyoruz. Bu aşırı sıcak öte gezegenin gece tarafında demir yağıyor” dedi.
Sanatçının illüstrasyonu, dış gezegen WASP-76b’nin akşam sınırının yakındaki bir görünümünü gösteriyor.
Öte gezegen yıldızıyla ölüm dansı içinde
Madrid Astrobiyoloji Merkezi’nde astrofizikçi ve ESPRESSO bilim ekibinin başkanı María Rosa Zapatero Osorio, “Gözlemler, WASP-76b’nin sıcak gün tarafının atmosferinde demir buharının bol olduğunu gösteriyor. Bu demirin bir kısmı gezegenin dönmesi ve atmosferik rüzgarlar nedeniyle gece tarafına enjekte ediliyor. Burada demir çok daha soğuk ortamlarla karşılaşıyor, yoğunlaşıyor ve yağmur olarak yağıyor. Bu gözlemsel tespitimiz, Kayalık Dış Gezegenler için Echelle Spektrografı ve Kararlı Spektroskopik Gözlemler anlamına gelen
ESPRESSO cihazı sayesinde mümkün olmuştur” dedi.
ESPRESSO, güneş benzeri yıldızların etrafında Dünya boyutunda gezegenler bulmaya yardımcı olsa da, Eylül 2018’de gözlemlere başladığından beri daha benzersiz ve aşırı farklı öte gezegenler bulmaya yarıyor. Şili’deki gözlemevinde ESPRESSO enstrüman bilimcisi Pedro Figueira, “VLT’nin dikkat çekici ışık toplama gücünün ve ESPRESSO’nun aşırı istikrarının, onu güneş sistemi dışındaki öte gezegenlerin atmosferlerini incelemek için birinci sınıf bir makine haline getirdiğini çok geçmeden fark ettik” dedi.
Bir öte gezegen atmosferinin kimyasını anlamak, gökbilimcilerin o gezegenin hava durumunu, iklimini ve çevre koşullarını anlamalarına yardımcı olacaktır. Ehrenreich, “Şu anda sahip olduğumuz şey, en uç gezegenlerin iklimini izlemek için yepyeni bir yol. Gündüz sıcaklıkları serin yıldızların yüzeyi ile orantılı olan ultra-sıcak gaz devi öte gezegenler, yükselen bir gezegenler sınıfıdır” dedi. Bu aşırı sıcak öte gezegenlerin önceki örnekleri arasında KELT-9b , WASP-121b ve WASP-12b bulunur. Araştırmacılara göre, “Yüksek sıcaklık ortamları, aşırı gezegensel iklimleri ve kimyayı incelemek için ideal laboratuvarlardır.”
