Evrendeki en yaşlı galakside büyük bir patlama görmüş olabiliriz
Uzak evrendeki bir galaksiden gelen yüksek enerjili radyasyon patlaması tespit edilmiş olabilir. Bu doğrulanırsa, büyük patlamadan yaklaşık 400 milyon yıl sonra meydana gelen, bilinen en eski gama ışını patlaması olacaktır.
Pekin Üniversitesi’nden Linhua Jiang ve meslektaşları, bir galaksinin sadece yüzlerce kez daha parlak göründüğünü gördüklerinde, evrendeki bilinen en zayıf, en yaşlı ve en eski galaksi GN-z11’i incelemek için Hawaii’deki Keck Gözlemevi’ni kullanıyorlardı. Olay 3 dakikadan az sürmüştü.
Araştırmacılar, bunun bir gama ışını patlaması olabileceğini düşünüyorlar, diğer galaksilerde görülen ve bir süper nova ya da bazı dev yıldızlar patladığında meydana geldiği düşünülen son derece parlak bir olay.
GN-z11’i gökadasını 13.4 milyar yıl önceki haliyle görüyoruz, yani büyük patlamadan sonra oluşan ilk galaksilerden biri. Ancak, evrenin genişlemesi nedeniyle aslında Dünya’dan yaklaşık 32 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor. Bu genişleme aynı zamanda Jiang ve meslektaşlarının gördüğü ve muhtemelen sadece 20 saniye sürecek olan olayın süresini de uzattı.
Daha önce, bilinen en uzak gama ışını patlaması, yaklaşık 100 milyon yıl sonra, büyük patlamadan yaklaşık 500 milyon yıl sonra meydana geldi; bu, GN-z11 olayını şimdiye kadarki en eski olay haline getiriyor, bu da erken evrendeki galaksilerin düşünülenden daha aktif olduğunu akla getirmekte.
Jiang, bunun nedenini gama ışını patlamalarının son derece nadir olması gerektiği şeklide söylüyor. “Bir gama ışını patlamasını (belirli bir galakside) tespit etme olasılığı sıfıra yakın. Bir milyon yıl boyunca bir galaksiyi gözlemlediyseniz, muhtemelen (yalnızca) birkaç gama ışını patlaması bulursunuz. Bu yüzden bu kadar şaşırtıcıdır” diyor.
Net olmayan şey, bir uydudan gelen sahte bir sinyalin veya güneş sistemimizdeki asteroid gibi bir şeyin olayın nedeni olup olmadığıdır. Jiang, muhtemel olmasa da, olay olup geçtiği için kesin olarak bilmenin bir yolu olmayacağını söylüyor.
Ancak olayın parlaklığı ve süresi bir gama ışını patlamasına işaret ediyor ve bu çağda daha fazlasının bulunması mümkün gibi. Jiang, “Ya çok şanslıydık ya da gama ışını patlama oranı beklediğimizden daha yüksek olmalı” diyor.