Gökbilimciler uzayı izlerken uzaktaki bir galaksi ölüyordu
Bu sanatçının uzak galaksi ID2299 ile ilgili zlenimi, iki galaksi arasındaki birleşme sonucunda gazının bir kısmının bir “gelgit kuyruğu” tarafından fırlatıldığını gösteriyor. Bu şema Samanyolu’nun en önemli iki yoldaş galaksisini göstermektedir: Büyük Macellan Bulutu (solda) ve Küçük Macellan Bulutu. Avrupa Uzay Ajansı Gaia uydusundan alınan veriler kullanılarak yapıldı.
Galaksiler, içlerinde yaşayan yıldızlar oluşmayı bıraktığında ölürler. Şimdi, gökbilimciler ilk kez uzak bir galakside bu fenomeni gördüler. Bilim insanları, yıldızları oluşturmak için kullandığı gazın neredeyse yarısını dışarı atan bir galaksiyi görebildiler. Bu nadir gözlemi Şili’deki Atakama Büyük Milimetre / milimetre altı teleskop dizisini kullanarak yakaladılar.
ID2299 olarak bilinen bu galaksiden gelen ışığın Dünya’ya ulaşması yaklaşık 9 milyar yıl alıyor. Bu durum, astronomların aslında evren sadece 4,5 milyar yaşındayken (şu anda tahminen yaklaşık 14 milyar yaşında) nasıl ortaya çıktığını gözlemledikleri anlamına geliyor.
ID2299 galaksisi her yıl 10 bin güneş kütlesi değerinde gaz kaybediyor ve bu da galaksinin şimdiye kadar toplam soğuk gazının % 46’sını ortadan kaldırarak yıldız oluşturmak için ihtiyaç duyduğu yakıtı azaltıyor anlamına gelmekte.
Ancak galaksi, galaksideki geri kalan gazı tüketecek olan Samanyolu’ndan yüzlerce kat daha hızlı bir hızla yıldızları oluşturmaya devam ediyor. Bu etkili bir şekilde ID2299’un birkaç 10 milyon yıl içinde ölmesine neden olacaktır. Durham Üniversitesi’nden baş araştırmacı Dr. Annagrazia Puglisi, “Bu, uzak Evrende büyük bir soğuk gaz püskürmesi nedeniyle ‘ölmek üzere’ olan tipik bir büyük yıldız oluşturan galaksiyi ilk kez gözlemliyoruz” dedi.
Olası bir çarpışma
Bir birleşme bu galaksinin gaz kaybına yol açmışsa, astrofizikçilerin galaksilerdeki yıldız oluşumunun sonuyla ilgili teorileri yeniden gözden geçirmeleri gerekebilir. Daha önceleri bilim insanları, yıldızların oluşumunun yarattığı rüzgarların, dev galaksilerin merkezlerindeki aktif kara deliklerle birleşerek, uzaya fırlayan ve yıldız oluşumunu sona erdiren yıldızları oluşturmak için gereken malzemeyi gönderdiğine inanıyorlardı.
Fransa Saclay Nükleer Araştırma Merkezi’nde araştırmacı olan ve bu çalışmada yer alan astronom Emanuele Daddi, “Çalışmamız, gaz püskürmelerinin birleşmelerle üretilebileceğini rüzgar ve gelgit kuyruklarının çok benzer görünebileceğini gösteriyor. Bu, galaksilerin nasıl öldüğüne dair anlayışımızı gözden geçirmemize yol açabilir” dedi.
Belki de bu keşifle ilgili en iyi kısım, astronomlar uzak galaksilerde farklı bir soğuk gaz araştırması üzerinde çalışırken yapılmış olmasıdır. ID2299’u sadece birkaç dakika gözlemlediler, ancak gelgit kuyruğunu yakalamak için yeterliydi. Galaksinin gelecekteki gözlemleri, galaksiden fırlatılan gaz hakkında daha fazla bilgi verebilir.
Ekipteki diğer bir araştırmacı olan Chiara Circosta, “ALMA, uzak galaksilerde yıldız oluşumunu durdurabilecek mekanizmalara yeni bir ışık tuttu. Böylesine büyük bir bozulma olayına tanık olmak, galaksi evriminin karmaşık bulmacasına önemli bir parça katıyor” dedi.
