Hollandalı araştırmacılar tarafından yönetilen uluslararası bir gökbilimciler ekibi, son teknoloji teleskoplarla kırk saat boyunca ayrıntılı ölçümler yapmasına rağmen, AGC 114905 galaksisinde karanlık madde izine rastlamadı.

Groningen ve ASTRON Üniversitelerinden Pavel Mancera Piña ve meslektaşları çok az veya hiç karanlık madde içermeyen altı galaksi keşfettiklerinde, kendilerine “tekrar ölçün, galaksinizin etrafında karanlık madde olacağını göreceksiniz” denildi.

Bununla birlikte, New Meksiko’daki Çok Büyük Diziyi (VLA) kullanılarak yapılan kırk saatlik ayrıntılı gözlemlerden sonra, karanlık madde içermeyen bir galaksiye ilişkin kanıtlar daha da güçlendi.

Söz konusu gökada, AGC 114905, yaklaşık 250 milyon ışık yılı uzaklıktadır. ‘cüce gökada’ adıyla boyutuna değil parlaklığına atıfta bulunularak ultra dağınık bir cüce gökada olarak sınıflandırılır.

Galaksi, bizim Samanyolumuzun büyüklüğündedir ancak bin kat daha az yıldız içerir. Hakim olan fikir, tüm galaksilerin ve kesinlikle ultra dağınık cüce galaksilerin, ancak karanlık madde tarafından bir arada tutuldukları takdirde var olabileceğidir.

Araştırmacılar, VLA teleskopunu kullanarak Temmuz ve Ekim 2020 arasında 40 saat boyunca AGC 114905’teki gazın dönüşü hakkında veri topladılar. Daha sonra gazın x ekseninde galaksinin merkezinden uzaklığını ve y ekseninde gazın dönüş hızını gösteren bir grafik çizdiler.

Bu, karanlık maddenin varlığını ortaya çıkarmanın standart bir yoludur. Çıkan grafik, AGC 114905’teki gazın hareketlerinin tamamen normal madde ile açıklanabileceğini göstermektedir.

Pavel Mancera Piña, “Tabii ki, düşündüğümüz ve umduğumuz şey buydu, çünkü önceki ölçümlerimizi bunu doğruluyordu. Ama şimdi sorun, teorinin AGC 114905’te karanlık maddenin olması gerektiğini öngörmesi, ancak gözlemlerimizin olmadığını söylemesi. Aslında teori ve gözlem arasındaki fark giderek büyüyor” diyor.

Araştırmacılar, bilimsel yayınlarında karanlık madde eksikliğinin olası açıklamalarını tek tek sıralıyor. Örneğin, AGC 114905, yakınlardaki büyük galaksiler tarafından karanlık maddeden arındırılmış olabilir.

Karanlık madde içermeyen iki gökada.

Mancera Piña: “Ama hiçbiri yok ve soğuk karanlık madde modeli olarak adlandırılan en ünlü gökada oluşum çerçevesinde, olağan aralığın çok ötesinde aşırı parametre değerleri sunmamız gerekir. Ayrıca soğuk karanlık maddeye alternatif bir teori olan modifiye Newton dinamikleri ile galaksideki gazın hareketlerini yeniden oluşturamayız” diyor.

Araştırmacılara göre, sonuçlarını değiştirebilecek bir varsayım daha var. Bu, galaksiyi gözlemlediklerini düşündükleri tahmini açıdır. ASTRON Üniversitesinden Tom Oosterloo , “Ancak bu açının, karanlık maddeye tekrar yer kalmaması için tahminimizden çok sapması gerekiyor” diyor.

Bu arada, araştırmacılar ikinci bir ultra dağınık cüce gökadayı ayrıntılı olarak inceliyorlar. O galakside bir kez daha karanlık madde izi gözlemlemezsek, karanlık madde zayıf galaksiler için durumu daha da güçlü hale getirecektir.

Mancera Piña ve meslektaşlarının araştırması münferit bir vaka değildir. Örneğin daha önce, Yale Üniversitesinden Pieter van Dokkum, neredeyse hiç karanlık madde içermeyen bir gökada keşfetmişti. Ancak, Mancera Piña ve meslektaşlarının teknikleri ve ölçümlerine çok daha sağlam demek yanlış olmaz.