Güneşin bir günde yaydığı enerjiyi birkaç mili saniyede ileten hızlı radyo patlamalarının (FRB’ler) kaynağı olan, radyo dalgalarının çakıp sönmesi, astronomide açık bir soru olmaya devam ediyor. Gökbilimciler 100’den fazla FRB tespit etseler de, çoğu o kadar kısa sürüyor ki, gökyüzünde kayıt altına alınması zor. Şimdi, Benito Marcote (JIVE, Hollanda) geçtiğimiz günlerde kendisinin ve çalışma arkadaşlarının 5. bir radyo flaşının tam yerini tespit ettiklerini açıkladı.

Sonuç, bu gizemli kaynakların çevresini anlamaya ışık tutuyor. ‘Kanada Hidrojen Yoğunluk Eşleme Deneyi’ (CHIME) teleskopu, ilk olarak FRB 180916.J0158 + 65 olarak adlandırılan radyo flaşını keşfetmişti. Daha sonra, kaynak yanıp sönmeye devam ederken, Avrupa VLBI Ağı’nın bir parçası olan sekiz radyo çanağını, kaynağı bir sarmal gökadanın eteklerinde sabitledi.

Ayrıca gökbilimciler, Hawai’i Mauna Kea’daki 8 metrelik Gemini Kuzey teleskobunu bölgeyi görüntülemek için kullandılar ve radyo flaşını üreten şeyin yeni doğmuş yıldızlardan oluşan adeta bir kreş olduğunu keşfettiler.

Bu yeni tekrarlayıcı kaynağın etrafındaki ortam, ilk radyo patlamasının bulunduğu yere benzemektedir: yeni yıldızlar oluşturan bir bölge. Marcote, bu durumun her birinin düşük yıldız oluşum oranlarına sahip uzak büyük gökadalara yerleşen tek FRB flaşlarının konumlarıyla tezat oluşturduğunu söylüyor.

Bilinen konumlara sahip FRB’lere yapılan bu son ekleme, tekrar eden ve tekrar etmeyen iki türün farklı kökenleri olduğunu göstermektedir. Ancak gökbilimciler hala bu kökenlerin ne olduğunu anlamaktan uzaklar.

Keşifleri Hızlandırma

Bu bulgu, CHIME teleskobuyla 2018’de keşfedilen sekiz tekrarlayıcı radyo kaynaktan oluşan ilk kataloğun bir parçasıydı. Bu arada, CHIME işbirliği 10 Ocak 2019’da gözlemlerinde dokuz tekrarlayıcı daha keşfettiklerini açıkladı. Bununla birlikte, daha şaşırtıcı olan, ikinci çalışmada, tam 700 FRB tespitinin hala analiz edildiğini ve bir sonraki katalogda yayınlanacağına dair olan bir dipnottur.

İlk keşfedildiklerinden beri, ‘FRB’lerin sayısı ne olabilecek?’, konusu çok sayıda teorinin gerisinde kalmıştır. Şimdi gözlemler nihayet teorileri aşmaya başlamakta. Jason Hessels; (ASTRON, Hollanda) “2020’nin sonunda 1000’den fazla FRB’yi, en azından birkaç düzinesini tam olarak yerelleştirecek ve bazı soruları cevaplayabileceğiz. Ya da en azından yeni sorularımız olacak” diye tahmin ediyor.