SolO, güneşin koronal deliklerindeki minik, saç benzeri jetlerin hem hızlı hem de yavaş güneş rüzgarından sorumlu olduğunu ortaya çıkardı.

Bilim insanları artık bu geçici enerji patlamalarının yüklü parçacıkları uzaya fırlattığını doğruladı ve sonunda güneşin gücüyle ilgili uzun süredir devam eden bir gizemi aydınlattı.

2023’te SolO uzay aracını kullanan bilim insanları, güneşin güney kutbuna yakın, güneş rüzgarına katkıda bulunduğu görülen minik jetler keşfettiler.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) devam eden güneş görevinden gelen verilerle, araştırmacılar bu jetlerin güneşin atmosferindeki karanlık bölgelerde yaygın olduğunu hem hızlı hem de yavaş güneş rüzgarı üretmede rol oynadığını doğruladılar.

SolO, güneşten gelen küçük jetleri keşfetti ve potansiyel olarak güneş rüzgârının kökenini açıklıyor. Rüzgarın üretimine ilişkin geleneksel inanışlara meydan okuyor; yeni veriler aralıklı bir akışa işaret ediyor. 

Bu yeni tanımlanan jetler, yüksek hızlı görüntülerde ince, geçici enerji parçacıkları olarak görünüyor, özellikle güneşin yüzeyinin vurgulanan bölgelerinde.

Videoda kısa görünseler de aslında yaklaşık bir dakika sürüyorlar ve yüklü parçacıkları yaklaşık 100 km/s hızlarda uzaya fırlatıyorlar.

Güneş Rüzgarının Gizemli Kökenleri

Güneş rüzgarı (güneşten akan yüklü parçacıkların sürekli akışı) Güneş Sistemi boyunca uzanır ve gezegen atmosferlerinden Dünya’daki uzay havasına kadar her şeyi etkiler.

Onlarca yıllık araştırmalara rağmen, kökenleri hakkındaki belirsizlik şimdiye kadar korumuştur. Güneş rüzgarı iki ana biçimde gelir: hızlı ve yavaş.

Onlarca yıldır hızlı güneş rüzgarının, güneşin atmosferindeki koronal delikler adı verilen karanlık yamalar yönünden geldiğini biliyoruz.

Bu bölgeler güneşin manyetik alanının güneşe geri dönmediği, bunun yerine Güneş Sistemi’nin derinliklerine uzandığı bölgelerdir. Yüklü parçacıklar bu ‘açık’ manyetik alan çizgileri boyunca akabilir,

Güneşten uzaklaşabilir ve güneş rüzgarını yaratabilir. Ancak büyük bir soru geride kalıyor: Bu parçacıklar ilk etapta güneşten nasıl fırlatılıyor?

Güneş Rüzgarı Araştırmalarında Bir Atılım

Max Planck Enstitüsü’nden Lakshmi Pradeep Chitta  liderliğindeki araştırma ekibi, SolO’nın yerleşik ‘kameralarını’ kullanarak güneşin ekvatoruna yakın koronal deliklerdeki daha küçük jetleri tespit etti.

Araştırmacılar, bu yüksek çözünürlüklü görüntüleri, güneş rüzgarı parçacıklarının ve güneşin SolO etrafındaki manyetik alanının doğrudan ölçümleriyle birleştirerek, uzay aracında ölçülen güneş rüzgarını doğrudan aynı jetlere bağlayabildiler.

Hızlı ve Yavaş: Şaşırtıcı Bir Keşif

Dahası, ekip bu jetlerden sadece hızlı güneş rüzgarı değil, aynı zamanda yavaş güneş rüzgarı da geldiğini bulduğunda şaşırdı. Aynı temel sürecin hem hızlı hem de yavaş güneş rüzgarını yönlendirmesi şaşırtıcıdır.

Bu, yavaş güneş rüzgarının en azından bir kısmının koronal deliklerdeki küçük jetlerden geldiğini kesin olarak söyleyebileceğimiz ilk seferdi.

Bu keşif, SolO’nın gelişmiş görüntüleme sistemlerinin benzersiz kombinasyonu ve parçacıkları ayrıca manyetik alanları doğrudan tespit edebilen araçları sayesinde mümkün oldu.

Geleceğe Bakış: Gelecekteki Güneş Enerjisi Araştırmaları

Ölçümler, SolO’nın Ekim 2022 ve Nisan 2023’te güneşe yakın yaklaşımları sırasında alındı. Bu yakın yaklaşmalar yılda yaklaşık iki kez gerçekleşir.

Araştırmacılar, sonraki yakınlaşmalarda bu küçük jetlerin güneş rüzgarını nasıl ‘fırlattığını’ daha iyi anlamak için daha fazla veri toplamayı umuyor.

SolO, ESA ve NASA arasındaki iş birliğine dayalı bir uzay görevi olup, güneşi yakından ve benzeri görülmemiş bir ayrıntıyla incelemek için tasarlanmıştır.

ESA tarafından işletilen uzay aracı, güneşin dış katmanlarını gözlemlemek, güneş rüzgarını izlemek ve güneşin manyetik alanlarını analiz etmek için bir dizi gelişmiş araç taşır.

Temel araçları arasında güneşin koronasının yüksek çözünürlüklü görüntülerini yakalayan Extreme Ultraviolet Imager (EUI) ve güneşin yüzeyindeki manyetik aktiviteyi haritalayan Polarimetric and Helioseismic Imager (PHI) yer alır.

Solar Wind Plasma Analyzer (SWA), güneşten akan parçacıkları ölçerken, Magnetometer (MAG) güneşin manyetik alanındaki değişiklikleri izler.

SolO, bu güçlü araçları bir araya getirerek, güneş rüzgarının kökenleri ve Güneş Sistemi’ndeki uzay havasını yönlendiren mekanizmalar da dahil olmak üzere güneşin davranışına ilişkin çığır açıcı bilgiler sağlar.